012 013

Wymowa: akcent i melodia wyrazu

Akcent	1
Akcent w języku norweskim pada zazwyczaj na pierwszą sylabę, również w niektórych wyrazach zapożyczonych. Akcentowana sylaba wymawiana jest niżej niż sylaby następujące po niej, melodia wyrazu rośnie więc tak,^1
jak w pytaniach. Tylko w samej wysokości.	ostatnim wyrazie w zdaniu ton pozostaje na tej
Wyraz	Wymowa
reise (podróżować)	[Yaeise]
terę (uczyć)	[Tae-re]
sitere (cytować)	[si'te:re]

Wymowa

Zdanie

Han kommer ikke i dag

Melodia wyrazu

W przeciwieństwie do języka polskiego akcent wyrazowy w języku norweskim jest tonalny (muzyczny). Wyróżnia się dwa typy akcentu tonalnego, czyli tak zwanego tonemu: tonem I (prosty) i tonem II (złożony). Każdemu wyrazowi norweskiemu przypisany jest tonem, jednakże zasady wyboru nie są, niestety, łatwe do określenia. Wszystkie wyrazy, oprócz składających się z dwóch lub trzech liter, mają jednakże pewną cechę wspólną: kończą się wysokim tonem.

[han'komer' ike i'da:g]

Tonem I

wyrazy dwusylabowe i wielosylabowe tysk-las-rer

Tonem II

• •

wyrazy dwusylabowe gj- 0- 0- 0- -re • . •

leiligheter

wyrazy trzysylabowe i wielosylabowe vanske!ig

1. Powtórz wyrazy nagrane na płycie, zwracając uwagę na miejsce ak-

centu.    16

hete (nazywać się) snakke (mówić) kaffe (kawa) venner (przyjaciele) bred (chleb) syltetoy (dżem) ost (ser) krone (korona)

2. Przeczytaj zdania, zwracając uwagę na to, by melodia ostatniego

wyrazu w zdaniu pozostawała na tej samej wysokości.    ^^17

1.    Han heter John, kommer fra England og snakker engelsk.

On ma na imię John, pochodzi z Anglii i mówi po angielsku.

2.    Hun snakker ikke engelsk og er ikke fra England.

Ona nie mówi po angielsku i nie pochodzi z Anglii.

3.    Han er fra Tyskland, men studerer i Norge.

On pochodzi z Niemiec, ale studiuje w Norwegii.

b. Hun kommer ikke fra Norge, men fra Tyskland.

Ona nie pochodzi z Norwegii, tylko z Niemiec.

3. Przeczytaj wyrazy i spróbuj zgadnąć, czy wymawiane są z tonemem I,

czy II. Porównaj z nagraniem na płycie.    ^18

hete (nazywać się) gjeme (chętnie) kake (placek) blotkake (tort) frimerke (znaczek pocztowy) pakke (paczka) gammel (stary) senere (później)

b. W niektórych przypadkach te same wyrazy mogą być wymawiane z tonemem I lub II. Zmiana tonemu prowadzi do zmiany znaczenia. W innych przypadkach melodia wyrazu zmienia się, jeśli dany wyraz występuje w złożeniach. Przeczytaj wyrazy i porównaj z nagraniem.

łonem 1	Tonem II
Mubben (klub)	klubben (patka)
Imdet (łazienka)	bade (kąpać się)
bimder (chłopi)	bonner (modlitwy, fasolki)
iimler (pod)	undervise (wykładać)
kiiinmen (razem)	sammenslutning (zjednoczenie)

WYMOWA

13