013

1. PODSTAWOWE OKREŚLENIA I DEFINICJE 1.1. Zanurzenia statku

W opisie stanu statku w trakcie jego eksploatacji uwzględniane są:

-    zanurzenia na znakach zanurzeń na dziobie T_Dz. na rufie Trz i na śródokręciu Toz.

-    zanurzenia na pionach czyli zanurzenie dziobu T_D i rufy Tr,

-    zanurzenie wypornościowe T.

Wymienione zanurzenia różnią się od siebie bazami odniesienia i sposobami wyznaczania. Dodatkowo, przy wyznaczaniu wyporności statku na podstawie jego zanurzeń, w zależności od przyjętej metody obliczeniowej, używane są: średnia arytmetyczna z zanurzeń dziobu i rufy Ts oraz zanurzenie średnie ze średnich Tss, czyli średnia ważona z zanurzeń dziobu, owręża i rufy. Eksploatatora statku interesują ponadto: zanurzenie dopuszczalne Tdop oraz zanurzenia minimalne dziobu i rufy Td min i Tr min- Na etapie projektowania statku występują ponadto zanurzenia projektowe, zwane potocznie konstrukcyjnymi; opisano je w podrozdziale 1.7.

1.2. Zanurzenia na znakach zanurzeń

Na obu burtach na dziobie i rufie statków (w wypadku większych jednostek również na śródokręciu), umieszczone są cyfrowe znaki umożliwiające optyczny odczyt bieżącego stanu zanurzenia. Punktem odniesienia dla tych znaków jest dolna krawędź stępki (płaskiej lub belkowej), dlatego określają one rzeczywiste zanurzenia kadłuba statku w miejscu naniesienia znaków. Sposoby nanoszenia znaków zanurzeń, zasady odczytu oraz określanie zanurzeń na pionach na podstawie zanurzeń na znakach opisane zostały w pozycji [8). Przykładowe sposoby nanoszenia znaków zanurzeń na kadłubach statków, w zależności od kształtów ich dziobów i ruf, pokazane są na rysunku I.

Teoretycznie, metryczne znaki zanurzeń umożliwiają odczyt zanurzenia z dokładnością do jednego centymetra, (znaki w stopach - z dokładnością do jednego cala). W rzeczywistych warunkach taką dokładność można osiągnąć jedynie wówczas, gdy woda jest bardzo spokojna. Natomiast przy niespokojnej wodzie i nawet niewielkich ruchach statku na fali dokładność odczytu zanurzeń jest dużo niższa.

W wypadkach gdy konieczna jest duża dokładność odczytu zanurzeń na znakach, stosuje się specjalny przyrząd pozwalający wyeliminować wpływ falowania wody na odczyt [7, 14]. Można w ten sposób uzyskać dokładność odczytu zanurzeń rzędu ±0,5 cm. Taki przyrząd opisany jest w rozdziale 11.

13