0000023 (10)

446 Urazowe uszkodzenia narządu ruchu

lub Mc Murraya oraz osteotomia typu Y autora, zaś wyjątkowo zastosowanie endoprotezy.

Do każdego z tych zabiegów są inne wskazania. U osobników młodych i silnych, z niedużym zanikiem szyjki i bez martwicy głowy kości

Ryc. 208. Osteotomia typu „Y” w stawie rzekomym z martwicą głowy kości udowej: a — stan przed zabiegiem; b — stan po osteotomii „Y"; c — osteotomia typu „Y” w połączeniu z operacją Bracketta przy braku martwicy głowy kości udowej.

udowej, wskazany jest wyciąg bezpośredni za kość udową w ciągu 3—4 tygodni z obciążeniem do ¹h ciężaru ciała, a po uzyskaniu nastawienia, zespolenie wg zasad omówionych przy złamaniach szyjki, lub nastawienie po otwarciu stawu i odświeżeniu odłamków sposobem Bracketta. U starszych, ale zdrowych i niezbyt otyłych chorych, korzystny wynik uzyskać można za pomocą wspomnianych osteotomii, przy czym, jeżeli głowa nie jest martwicza i nie wykazuje zrostu z panewką, wskazana jest osteotomia typu Mc Murraya, jeżeli natomiast ze względu na stan głowy kości udowej nie można liczyć na powrót ruchów stawu, względnie ruchy powrócą, ale prawdopodobnie pozostaną dolegliwości, wywołane zmianami zwyrodnieniowymi — należy raczej wykonać osteo-tomię typu osteotomii dynamicznej T lub Y, tj. koniec szyjki oprzeć o dolną powierzchnię głowy kości udowej lub o dolny brzeg panewki, a krętarz zespolić z trzonem pod kątem prostym (ryc. 208). U osobników starych, dla których dłuższe leżenie w łóżku łączy się z niebezpieczeństwem dla życia a głowa kości udowej jest zanikła lub martwa, lecz szyjka dostatecznie długa — najprostszym zabiegiem jest usunięcie głowy kości udowej i wprowadzenie szyjki w panewkę (operacja odtwórcza Whitmana). Zabieg ten wymaga krótkiego leżenia i krótszego unieruchomienia niż osteotomia.

Także i u osobników starych, jeżeli ich stan ogólny nie jest podupadły, można dążyć do rekonstrukcji anatomicznej — drogą wyciągu i następowego zespolenia odłamków, jeżeli warunki anatomiczne i urządzenie szpitala umożliwia wykonanie operacji bez zarzutu. W trudnych przypadkach może być konieczna kombinacja zespolenia i osteotomii.

W naszym materiale najlepsze wyniki uzyskiwaliśmy po operacji typu Putti-McMurray, a przy martwicy głowy po osteotomii typu Y (ryc.208).

Endoprotezy nawet o długim trzonku (Moora, Eichera itp.) wymagają cięższego zabiegu operacyjnego, niż osteotomia i równie długiego unieruchomienia, a dają wyniki mniej trwałe niż osteotomia.

g. Osteotomia typu Putti-Mc Murray

Operacja Pauwelsa, względnie osteotomia Mommsena zmienia nachylenie powierzchni złamania wobec poziomu, zamienia zatem złamania stopnia III, względnie II, na złamania stopnia I. Przecięcia jednak kości w obrębie trzonu wymagają dłuższego unieruchomienia do konsolidacji i większego opatrunku gipsowego i z tego powodu nie są wskazane u osób starszych. Putti opierając się na tezach Pauwelsa i wynikach przedstawionych w roku 1935 na Zjeździe Międzynarodowego Towarzystwa Ortopedycznego i Traumatologicznego przez Ettore, dostosował swoją technikę bifurkacji według Bayera, do stawów rzekomych szyjki, uzyskując bardzo dobre wyniki. Zasadą zabiegu jest nie tylko zmiana nachylenia płaszczyzny złamania przez odwiedzenie odcinka obwodowego, ale równocześnie podparcie głowy przez przemieszczony dośrodkowo o połowę szerokości trzon kości udowej. Mc Murray podał zamiast po-