02 (125)

Wskaźniki obciążenia organicznego

Zawartość zanieczyszczeń organicznych w wodach powierzchniowych ocenia się powszechnie wskaźnikami:

BZT₅ - biochemiczne zapotrzebowanie tlenu.

ChZT fMn) - chemiczne zapotrzebowanie tlenu ( metoda, manganową)

ChZT ( Cr) - chemiczne zapotrzebowani tlenu (metodą chromianową)

Występowanie najwyższych wartości tych wskaźników pokrywa się z okresami wzmożonej wegetacji fitoplanktonu . w których występuje wysokie przesycenia tlenem, wysoki odczyn oraz mała przezroczystość.

NORMA BZT5 6<= mg/1 O;

lato

ChZT-Cr (ogólna zawartość materii organicznej - 98-100%)

ChZT - Mn    (ilość materii org. podatnej na rozkład chemiczny)

BZT5 - 3-5    (ilość materii org. podatnej na rozkład biologiczny)

Przykład wielości omawianych wskaźników dla Zalewu Szczecińskiego (Boja MOS).

ChZT-Cr 20-25 mg0₂/dm³ ChZT - Mn 8,5-9,5 mg0₂/dm'

BZT_S - 3-5 mgOa/dm^

Omówienie rysunku nr 3 zamieszczonego w konspekcie: Schemat mineralizacji materii organicznej...

Badania biologiczne Zalewu Szczecińskiego

Fitoplankton - Cechą charakterystyczną planktonu zalewu jest jego słodkowodny charakter. Oznaczanych jest w jego wodach 150-200 gatunków glonów. Okrzemki stanowią jego istotną część. Dominują one w głębszych i przydennych warstwach wody. Zawity okrzemek następują wczesną wiosną i późną jesienią. Wraz ze wzrostem temperatury wody w fitoplanktonie zaczynają dominować sinice. Jest to grupa glonów, w której składzie następują największe przemiany gatunkowe. Są one odpowiedzialne za lemie zakwity wody, przy czym dominują tylko na powierzchni podczas gdy w głębi wciąż liczne pozostają okrzemki i zielenice. W czasie zakwitów sinice stanowią nawet do 98% ogólnej ilości glonów w próbach. Pod względem biomasy jednak, wciąż ustępują rozwijającym się głębiej okrzemkom. Trzecim istotnym składnikiem planktonu są zielenice. Rozwijają się one zwykle w głębszych warstwach w cieniu dwóch wyżej wymienionych taksonów. Niekiedy jednak, zwłaszcza w okresach wiosennych rozwijają się na niewielkich obszarach zalewu

tworząc jednogatunkowe czasem zakwity. Poza tymi grupami skład gatunkowy fitoplanktonu uzupełniony jest o tobołki i wiciowce. Badaniem uzupełniającym liczenie planktonu jest pomiar zawartości chlorofilu w wodzie. Daje on możliwość ustalenia przybliżonej biomasy planktonu.

Zooplankton - w ciągu ostatnich 30 lat nie nastąpiły istotne różnice w składzie gatunkowym i ilościowym zooplanktonu zalewu. Dominującą role odgrywają w nim skorupiaki planktonowe. Drugą co do liczebności i biomasy grupę stanowią wrotki.

Bentos - podobnie jak plankton ma charakter słodkowodny i składa się głównie z przedstawicieli Oligochaela (skąposzczetów) i Chironomidae (ochotkowate -muchówki). Stosunki ilościowe tych dwóch grup są różne w czasie i przestrzeni, ale w biomasie zawsze dominują Chironomidae. Oprócz wyżej wymienionych grup ważną rolę w besntosie odgrywa małż Dreissena polymorpha, tworząca liczne kolonie zwłaszcza na stokach mielizn. Pokrywają one powierzchnię prawie 46 km². W ostatnich latach stwierdza się drastyczny spadek liczebności tego małża.

Ichtiofauna i gospodarka rybacka - w zalewie spotykamy 37 gatunków ryb. Pomimo że dominują gatunki słodkowodne (płoć, leszcz, okoń) występują tu także ryby dwuśrodowiskowe (certa, węgorz, sieja) a wiosną pojawiają się ryby morskie (śledź i szprot, płastuga przez cały rok). Niektóre gatunki odbywają wędrówki na tarło do wód Zatoki Pomorskiej. Wysoka trofia zbiornika umożliwia również szybki przyrost biomasy niektórych gatunków takich jak sandacz czy płoć, stąd też wysokie wskaźniki połowowe w latach 70-tych. Główny udział w połowach mają płoć i leszcz. Szereg gatunków zalewowych utrzymuje się na zalewie tylko dzięki akcjom zarybieniowym. Spadek ich liczebności nastąpił wskutek intensywnych odłowów i kłusownictwa a także braku dogodnych tarlisk. Do gatunków takich należy węgorz, szczupak i ryby łososiowate. W ostatnim dziesięcioleciu połowy na zalewie wahały się w zakresie 27000-35000 ton co daje 35-76 kg/ha._