059 tif

3.1. transformatory i autotransformatory

Rozróżnia się regulację:

—    w stanie beznapięciowym,

—    pod obciążeniem.

Regulacja w stanie beznapięciowym jest stosowana powszechnie w transformatorach o mocy do 1600 kV ■ A oraz może być wprowadzona w transformatorach o mocach do 10 MV ■ A a nawet i większych, o napięciu górnym do 123 kV. Regulacja odbywa się za pomocą przełącznika umieszczonego w kadzi transformatora, którego oś napędowa jest wyprowadzona na zewnątrz, co umożliwia łatwe dokonywanie odpowiednich przełączeń. Transformatory produkcji krajowej o mocy nie większej niż 1600 kV ■ A mają zwykle trójstopniowy przełącznik zaczepów z możliwością zmiany przekładni: +5%; 0; — 5% przekładni znamionowej. Transformatory o mocy 2-MO MV-A mają pięciostopniowy przełącznik z możliwością regulacji: +5; +2,5; 0; —2,5; —5%.

Regulacja napięcia w stanie beznapięciowym znajduje zastosowanie w układach, w których konieczność zmiany przekładni występuje rzadko, np. w sieciach miejskich i wiejskich, gdzie obciążenia zmieniają się głównie w zależności od pór roku. Dokonuje się przeważnie dwóch zmian przekładni w ciągu roku. W czasie przełączania zaczepów transformator jest w stanie beznapięciowym (przerwa w zasilaniu), co stanowi pewne ograniczenie stosowania takiego sposobu regulacji.

Najbardziej efektywną regulację napięcia uzyskuje się przy zastosowaniu transformatorów z możliwością zmian przekładni pod obciążeniem. Każda faza uzwojenia wyższego napięcia składa się z dwóch połączonych szeregowo części: stałej i regulacyjnej (rys. 3.2 i 3.3). Obydwa fragmenty uzwojeń znajdują się na tej samej kolumnie rdzenia, na którym jest też uzwojenie niższego napięcia. Przełączanie zaczepów musi odbywać się bez przerw, a zwoje regulacyjne nie mogą być zwierane bezpośrednio podczas przełączania. Z tego względu na czas

Rys. 3,2. Układy połączeń transformatorów z regulacją pod obciążeniem: a) zaczepową; b) z transformatorem dodawczym TD T — transformator, D - dławik

59