08 (41)

3. MATERIAŁY NARZĘDZIOWE

Pst*

Uproszczony schemat podziału materiałów narzędziowych przedstawiono na rysunku 4.1 [18]:

Rys. 3.1. Podział materiałów narzędziowych

Przykłady produkowanych w Polsce stali narzędziowych i ich zastosowanie przedstawiono w tablicy 3.1.

W Polsce produkowane są węgliki spiekane (tab. 3.2 i 3.3) w trzech grupach:

-    węgliki do obróbki skrawaniem (gatunki S, R, U - wg ISO: grupy zastosowania P. K,M).

-    do obróbki plastycznej (G),

-    do wierceń górniczych (B).

Tabela 3.1. Przykłady i zastosowanie stali narzędziowych

Stale			Oznaczanie	Przykłady	Zastosowanie
	o	płytko hartujące się	N......E	N7E, N8E.N11E	mniej odpowiedzialne narzędzia do obróbki ręcznej
	W *
O £ O		głęboko hartujące się	N.......	N5, N7.N9.Nll	(punktaki, przecinaki, wycinaki itp.)
S •o					narzynki, gwintowniki, pilniki,
a		do pracy	N.......	NCVI, NC10,	skrobaki, narzędzia grawerskie.
u	o	na zimno		NWl, NWV4	sprawdziany, narzędzia pomia-
B 00	o Ba o 05				rowc, brzeszczoty pil itp.
		do pracy	W.......	WM1. WC4,	narzędzia przeznaczone do
		na gorąco		WNL. WNW2	obróbki plastycznej
					wiertło, rozwicitaki, pogłębiaezc,
		szybkotnące	S......	SW12, SW7M, SK5M, SKI0V	noZe tokarskie kształtowe, frezy, narzędzia do obróbki kół
	H				zębatych pracujące z niedużymi
	«■ s				prędkościami skrawunin
	M x> & 1 cn	spiekane stale	M...	M2, M4, M35, M42.TI, T15.T42	podobnie jak dla stali szybko-
		szybkotnące	T....		tnących
					podobnie jak dla stali szybko-
		stale szybkotnące	powłoki TIN. (TiAl)N,		tnących, lecz ze znacznie
		powlekane	Ti(C.N) grubości kilku pm		zwiększonym okresem trwałości
					narzędzia

Tabela 3.2. Nie powlekane węgliki spiekane produkcji krajowej (Sandvik Baildonil SA) [12]

Grupa węglików	Grupa zastosowania wg ISO	Przykładowe gatunki	Skład	Zastosowanie
S	P10-P40	SI OS, S20S, SM2S, S35S, S40S	WC. Co, TiC, (TaC, NbC)	do obróbki stali, staliw i innych materiałów dających długie wióry wstęgowe
U	M10	U10S	WC, Co, TiC, (TaC, NbC)	stal wysokomanganowa, żaroodporna, żarowytrzymała itp.
H	K05-K30	H03.H10S, H20S.H30	WC, Co, (TaC, NbC)	żeliwa, stopy aluminium z dużą zawartością Si, miedź i jej stopy, materiały dające wióry krótkie odpryskowe