07 02
3

ZCZa

eede anie t óre

■ielu

anie

zną_t.

nieź

icje

jącą

dch

Jnia

;iłie

óre

ca

iku

dzi

ne,

zm

ób;

iści

^rch

sie

bo

Jiy.

via

cej na. dy 114 m.

; i-

Działanie przeciwne, w którym obserwuje się osłabienie wpływu jednej trucizny w obecności innej, określamy mianem antagonizmu.    V

W wyniku działania trucizn na biocenozę. powstają w wodach strefy częściowego .lub całkowitego zatruci. Dawki siibletalne lub słabiej działające trucizny oraz związki toksyczne działające selektywnie .powodują zniszczenie tylko części organizmów w biocenozie. Silne trucizny wywołujące toksyczność ostrą, powodują powstanie, stref martwych w odbiorniku i'całkowite zniszczenie biologicznej części samooczyszczania.

Stopień' zatrucia wody oraz toksyczność różnych związków chemicznych ocenia się za „pomocą metody biotę stów. W metodzie tej wykorzystuje się wyniki uzyskane ż obserwacji bezpośredniego kontaktu organizmów testowych z badaną substancją.

.■Metoda biotestów pozwala na:    ••

•.., -. ocenę zaburzeń w podstawowych procesach metabolicznych u Organizmów testowych, po określonym czasie kontaktu z trucizną. Są to tzw, testy fizjologiczne.

■ — ocenę zabójczego działania badanego związku na organizmy testowe. Są to tzw. testy letałne.    .

Testy letalne pozwalają na ustalenie pewnej, charakterystycznej wartości zwanej średnią granicą tolerancji (TL_m), która oznacza takie stężenie związku toksycznego, w. którym tylko 50% organizmów testowych w określonymi czasie może przeżyć, ’    '

Inną wartością, która opiera się o wyniki testów letalnych, jest tzw, średnie, stężenie śmiertelne (LC₅₀), Oznacza oho takie stężenie badanego związku, w którym po odpowiednim czasie kontaktu ginie 50% osobników. Najczęściej podstawą do obliczenia średniego stężenia śmiertelnego (LC₅ q) są wyniki obserwacji po. 96-godzinnym czasie kontaktu.

.Zastosowanie wyników otrzymanych z przeprowadzonych. testów- w praktyce,, wymaga dodatkowo ■-uwzględnienia specjalnego współczynnika stosowalności" lub • współczynnika" bezpieeżeństwa pomniejszającego otrzymany wynik o pewną wartość. Na ogół przyjmuje się, że dla trucizn, które mogą ulegać rozkładowi biologicznemu współczynnik ten.wynosi 0,1 a dla' trucizn twałycli j kumulujących się w organizmach wynosi-0,01."

2.3. SAMOOCZYSZCZANIE W WODACH PŁYNĄCYCH 2,3.1. Biologiczna ocena kinetyki samooczyszczania

^ Postęp samooczyszczania" wody w rzece można ocenić dokonując-pomiarów stopnia zanieczyszczenia w punkcie powyżej" miejsca odprowadzenia zanieczyszczenia, oraz w kilku punktach poniżej. Z różnicy, stopnia zanieczyszczenia, wody w poszczególnych' punktach pomiarowych, można' następnie -wnioskować zarówno o rozmiarach zakłócenia ró'v/nowagi chemicznej i. biologicznej pTzeż zrzut ścieków, jak . też o postępie samooczyszczania, oraz "długości .odcinka; ńa którym ten proces zachodzi,"Tm szybciej woda uzyskuje- ponownie swe naturalne cechy.tym oczywiście odcinek ten jest krótszy.

• Oceny postępu samooczyszczania dokonuje się na ogół opierając się na badaniach bakterio-logicznych, iiydrobiologicznych .i'fizyko-chemicznych. Dynamikę procesu." samooczyszczania pozwala też ocenjć kilka równań sformułowanych przez Wuhrmanna (1974),. z których • pierwsze wyraża zmniejszenie się ładunku zanieczyszczeń ha rozpatrywanym, „odcinku .rzeki przy założeniu, że między dwoma stanowiskami ograniczającymi ten odcinek, nie następuje dodatkowy zrzut zanieczyszczeń;