11 (243)

(Świnic); laktofenyna (krowa -> białko wytwarzane w gruczole mlekowym, krwi, moczu), także jaja kurza.

fiOSUNY TRANSQEN1CZNE:

>    ulepione walory spożywcze

>    rzepak, ziemniak, pomidor, kukurydza, len, soja, ogórek, sałata, groch, marchew,

kapusta, seler

>    warunki: otrzymana roślina transgeniczna powinna:

- wykazywać prawidłową, niezdegenerowaną morfologio * być płodna i przekazywać nową cecho kolejnym generacjom > potwierdzeniem stabilnej integracji obcego genu z DNA jest jego prawidłowe dziedziczenie zgodnie z prawami Mendla

>    funkcje: badanie podstawowych funkci genów i ich produktów; ułatwienie uprawy, zwiększenie pionu, otrzymywanie surowców roślinnych roślinnych o wyższej jakości, zwiększenie odporności roślin na owady, grzyby; bakterie, wirusy, herbicydy; otrzymywanie modyfikowanych związków stosowanych w lecznictwie

>    źródło: 1. doustnych szczepionek (tytoń - HbsAg; pomidor - Malko wirusa wścieklizny; ziemniak - enterotoksyna E.coli; sałata - HbsAg)

2.    przeciwciał - diagnostyka medyczna, miejscowa immunoterapia

3.    biofannaceutyków (rzepak, ziemniaki), (sałata - HbsAg - wzw typu B) (tytoń -glukocerebrozydaza, hirudyna, erytropoetyna, ludzka albumina osocza)

Otrzymywanie:

1.    metoda wektorowa z Agrobacterium

2.    metody biottzgezne

3.    mikroiniekcja

4.    elektro po racja

5.    fuzje protoplastów z liposomowymi kapsułkami zawierającymi DNA Perspektywy:

*    skrócenie czasu potrzebnego do otrzymania nowej odmiany rośliny

•    uzyskanie roślin o zwiększonej odporności, lepszych walorach smakowych ■ szczepionki, przeciwciała, biofarmaceutyki

Szczepionki tradycyjne:

•    śywe atenuowane drobnoustroje (możliwość rewersji do formy zjadliwej)

•    zabite (inaktywowane) bakterie lub wirusy (domieszka żywych patogenów)

•    podjednostkowe (antygeny wyizolowane) (obecność składników dodatkowych wywołujących efekty uboczne)

•    toksoid bakteryjny

Strategie twonenia szczepionek t wykorzystaniem, technik rekombinacji DNA (rDNA):

1.    atenuowane - nieodwracalna atenuacja patogenu na poziomie genetycznym -uniemożliwia powrót do cech zjadliwości

2.    śywe wektory - dostarczają do szczepionego organizmu białka antygenowe drobnoustrojów chorobotwórczych

3.    szczepionki podjednostkowe - otrzymywane w drobnoustrojach niepatogennych bakterii i grzybów (wprowadzenie do nich genów kodujących antygen)

Zalety, stabilność, brak niepożądanych objawów, bezpieczne wytwarzanie, możliwość

szybkiej modyfikacji -» dostosowanie do zmian patogenu.

Np.: rekotnbinowany HbsAg

Ad. 1. Szczepionki atenuowane:

- atenuacja tradycyjna - metody chemiczne, termiczne, hodowle w specjalnych warunkach

11