128

a

wytwarzanego przez alternator z wartością zadaną i wytworzenie sygnału błędu, proporcjonalnego do wartości różnicy między wartością rzeczywistą a wartością zadaną;

—    wzmacniacz sygnału błędu, którego zadaniem jest wzmocnienie i kształtowanie sygnału błędu;

—    układ wykonawczy, którego zadaniem jest regulacja wartości prądu wzbudzenia alternatora.

Napięcie wytwarzane przez alternator jest doprowadzane do akumulatora i przez zamknięty wyłącznik zapłonu W zasila szereg odbiorników energii elektrycznej w samochodzie. To samo napięcie doprowadzone jest do zacisku 15 regulatora na* pięda. Z regulatora (z zacisku 67) jest zasilane uzwojenie wzbudzenia alternatora. W regulatorze napięcie doprowadza się do bazy tranzystora 7/ przez dzielnik składający się z rezystorów R, oraz R₂ i R₃. Spadek napięcia na rezystorze R, jest porównywany z napięciem odniesienia uzyskiwanym z diody Zenera D2. Jeżeli napięcie wytworzone przez alternator jest zbyt małe, to spadek napięcia na R, nie wystarcza do otwarcia tranzystora Tl. Nie przewodzi wówczas także tranzystor 72 przerzutnika, przewodzą natomiast tranzystory 73, 74 i 75.

Napięcie akumulatora o pełnej wartości jest doprowadzane do uzwojenia wzbu-

?

dzenia przez nasycony tranzystor 75. Powoduje to stopniowe narastanie natężenia prądu. Szybkość narastania prądu jest ograniczona indukcyjnością uzwojenia.

Wzrost prądu wzbudzenia powoduje wzrost napięcia wytwarzanego przez alternator do takiej wartości, że spadek napięcia na rezystorze R, wystarczy do otwarcia tranzystora Tl. Spowoduje to generacyjne przejście przerzutnika w drugi stan i otwarcie tranzystora 72 a odcięcie tranzystorów 73, 74 i 75.

Ze względu na znaczną indukcyjność uzwojenia wzbudzenia, gwałtowne odcięcie tranzystora 75 nie spowoduje gwałtownego zaniknięcia prądu. Będzie on nadal płynął w uzwojeniu wzbudzenia w tym samym kierunku i o tej samej wartości co w momencie odcięcia tranzystora 75, z tym że będzie się zamykał w obwodzie: uzwojenie wzbudzenia— dioda D3. Ze względu na straty występujące w tym obwodzie, wartość prądu wzbudzenia będzie ulegała stopniowemu zmniejszeniu, aż do momentu, gdy spadek napięcia na rezystorze R, zmaleje poniżej wartości, przy której tranzystor Tl przejdzie w stan odcięcia. Spowoduje to odcięcie tranzystora 72 i wejście w stan przewodzenia tranzystorów 73, 74 i 75 oraz dołączenie zasilania do uzwojenia wzbudzenia. Prąd w uzwojeniu wzbudzenia zacznie narastać i cykl się powtórzy. Częstotliwość przełączania wyznacza w głównej mierze stała czasowa R L uzwojenia wzbudzenia.

Jeżeli do wytworzenia nominalnej wartości napięcia wymagana jest mała wartość prądu wzbudzenia, to tranzystor 75 otwierany jest przez przerzutnik na krótko, natomiast znacznie dłużej jest odcięty. Przy wymaganym wzroście prądu wzbudzenia wzrasta czas, w którym tranzystor 75 przewodzi, a maleje czas, w którym jest on odcięty. Ponieważ tranzystor 75 jest bądź całkowicie otwarty, bądź całkowicie odcięty, to impulsowy system regulacji prądu wzbudzenia wiąże się z bardzo małymi stratami mocy w tranzystorze wykonawczym 75 i dużą sprawnością pod warunkiem, że przełączanie ze stanu przewodzenia w stan odcięcia i odwrotnie będzie dostatecznie szybkie. Dużą szybkość przełączania uzyskano dzięki sterowaniu układu wykonawczego za pośrednictwem przerzutnika Schmitta. Ponadto „histereza napięciowa”

128