20101005047

17.2. BADANIA Wł-ASNf >Ś( II MUC. IIANK /NYt ) I twardych powierzchni (np, walców hutniczych), a pomiar nic zostawia żadnych śladów, które mogłyby /upoc/ątkownć pęknięcie, Miara twardości jest wysokość odbicia bijaka spadającego ze stałej wysokości, którą odczytuje się na skali. Sprawdzenia wskazań sklcroskopu Shorc’a dokonuje się za pomocą płytek wzorcowych o znanej twardości.

Pomiary mlkrotwardoścl. Mi kroi war dość ią nazywamy twardość mierzoną przy bardzo małych obciążeniach (zwykle 0,01 : 3,43 N, tzn. I -350 G), dzięki czemu wielkość odcisku jest lak mała, iź i nożna określać twardości poszczcgółnych składników strukturalnych.

Istnieje wiele sposobów pomiaru mikrolwardości, na przykład metoda rysy lub wciskania wgłębnika, którym może być ostrosłup Vickcrsa lub Knoopa

W metodzie rysy miarą twardości jest szerokość rysy wykonanej przy stałym obciążeniu stożkiem diamentowym o kącie rozwarcia 90°. W twardych składnikach strukturalnych rysa jest wąska, w miękkich szeroka.

Szersze zastosowanie znalazły u nas metody oparte na wciskaniu wgłębnika Vickersa. Na szczególne omówienie zasługuje metoda Manemanna Schemat twardościomicrza pokazano na rys. 17.29. Ostrosłup diamentowy / jest przyklejony do soczewki obiektywu 2. Obciążenie reguluje się dociskiem obiektywu do próbki, co powoduje ugięcie sprężyn i, które jest miarą siły działającej na wgłębnik.

Rys. 17.29

Przekrój mikrotwardościomierza Hanemanna:

7 - wgłębnik, 2 - soczewka obiektywu,

3 - sprężyny, 4 - skala wewnętrzna, 5 - pryzmat, 6 - korpus, 7 - próbka

Wielkość ugięcia obserwuje się w okularze mikroskopu. Twardościomierz jest zakładany zamiast obiektywu. Ugięcie sprężyny powoduje przesunięcie plamki świetlnej na wewnętrznej skali 4, oświetlanej za pomocą pryzmatu 5, który jest sprzężony z obiektywem. Przed rozpoczęciem właściwych pomiarów należy najpierw wycechować przyrząd, co polega na nałożeniu na obiektyw odpowiedniego ciężarka i obserwacji wielkości ugięcia na skali. Po wykonaniu odcisku w wybranym miejscu próbki, twardościomierz wymienia się na zwykły obiektyw, a okular na okular pomiarowy i odczytuje wielkości przekątnych odcisku. Liczbę twardości wylicza się ze wzoru (17.34).

Mikrotwardość zapisuje się następująco: np. 400 HV 0,01, co oznacza liczbę twardości 400 przy obciążeniu 0,098 N (0,01 kG) w czasie 10-^-15 s. Inną