20110130840

Zastanów się

Jakie znasz przykłady poszczególnych form życiowych roślin?

Uwzględniając tolerancję na czynniki środowiskowe, można wyróżnić organizmy eurytopowe - o szerokich granicach tolerancji i stenotopowe, które tolerują tylko niewielkie zmiany wartośd tych czynników. W zależności od tolerancji w stosunku do jednego z czynników środowiska można wyróżnić różne grupy ekologiczne roślin i zwierząt, np. zależnie od dostępności i ilośd składników w glebie wyróżniamy rośliny o małych wymaganiach pokarmowych - oligotrofy (skąpożywne), żyjące na glebach ubogich (np. rośliny wydm piaszczystych) i rośliny o dużych wymaganiach pokarmowych - eutrofy, żyjące na glebach bogatych w pokarm mineralny (rośliny lasu mieszanego i hal górskich).

Stosując podobne kryteria, można wśród zwierząt wyróżnić różne formy życiowe, często określane mianem grup, np. grupy zwierząt wodnych, ziemno-wodnych, naziemnych (zwierzęta lasów, gór, otwartych przestrzeni) czy przystosowanych do żyda w podłożu. Przyjmując jako kryterium rodzaj pokarmu wyróżnia się: monofagi (koala, jedwabnik), oligofagi (bielinek kapustnik), po li fagi (Świnia), zaś ze względu na sposób jego zdobywania oraz pobierania wyróżnia się: zwierzęta odfiltrowujące pokarm - f iltratory (małże, wieloryby fiszbinowe), gle-bożercy (dżdżownica), padlinożercy (sęp, hiena) i drapieżniki (sowa, kot). Jak z tego wynika, cechy zewnętrzne organizmu - jako główne kryterium wyróżnienia form życiowych - podobnie jak wiele cech anato-miczno-fizjologicznych składających się na konstytucję ekologiczną organizmu są odzwierciedleniem siedliska i kształtują się w toku ewolucji

Zastanów się

Jakie znasz przystosowania morfologiczne, anatomiczne i fizjologiczne do środowiska wodnego? Podaj przykłady zwierząt wodnych.

środowisko, a właściwie jego czynniki działające na rośliny, kształtują typy roślirmośd w nim bytującej.

Zgrupowanie roślin, w którym panuje określona forma życiowa, nazywamy formacją roślinną.

Adaptacje zwierząt do różnych siedlisk oraz charakter zależności między roślinami i zwierzętami sprawiają, że w każdej formacji roślin następuje wykształcenie się charakterystycznej fauny.

Formacja roślinna wraz z zamieszkującymi ją zwierzętami to b i o m.

Czynniki ekologiczne

Duża jest różnorodność elementów nieożywionych (abiotycznych) i żywych (biotycznych) środowiska, które wpływają na rozmieszczenie organizmów, stąd olbrzymia liczba środowisk. Zróżnicowanie to zaznacza się przede wszystkim w występowaniu dwóch zasadniczo różniących się środowisk: wodnego i po wietrzno-lądowego. W każdym z nich jest wiele siedlisk, ale ich liczba i różnorodność na lądzie jest większa niż w wodzie. Zastanów się

Jakie są zasadnicze różnice między środowiskiem wodnym a lądowym? Zrób zestawienie uwzględniając czynniki o zasadniczym znaczeniu dla żyda organizmów w obu środowiskach (np. gęstość ośrodka, stabilność czynników środowiskowych, np. temperatura i jej zmiany, zawartość C0₂ i 0₂, dostępność składników pokarmowych itp.).

Odzwierciedleniem wielkiej zmienności siedliskowej jest odpowiadająca jej ogromna różnorodność szaty roślinnej i fauny.

Zgrupowanie różnych gatunków roślin, występujących na określonym obszarze i w określonych warunkach ekologicznych, nazywamy zbiorowiskiem roślinnym, czyli fitocenozą, a zwierzęcych - zoo-cenozą.

Stąd też wyróżniamy zbiorowiska np. roślin płytkowodnych, bagiennych, stepowych czy leśnych.

W każdym zbiorowisku roślinnym występują charakterystyczne dla niego zespoły zwierząt, które znajdują tu dogodne warunki do żyda.

Czynnikiem, który najsilniej porządkuje szatę roślinną i świat zwierzęcy Ziemi, jest klimat, a w szczególność takie jego elementy, jak: światło, temperatura, wilgotność, ruchy powietrza.

Światło decyduje o podstawowym procesie warunkującym żyde - o fotosyntezie. Intensywność światła, jak i czas naświetlania, ma duże znaczenie dla roślin, a także dla zwierząt, u których wpływa na aktywność życiową, cykle płriowe lub jest bodźcem wyzwalającym instynkt wędrówki wielu zwierząt, np. ptaków.

Pod względem wymagali świetlnych wyróżnia się grupę organizmów światłolubnych - fotofili (np. mak, trawy, większość zwierząt lądowych), organizmów cieniolubnych -skiofili(szczawikzajęczy,borówka, a wśród zwierząt te, które żyją w jaskiniach i głębinach morskich) oraz grupę organizmów o umiarkowanych wymaganiach świetlnych -mezofilL

Ten czynnik ekologiczny doprowadził w trakcie ewolucji do fizjologicznego przystosowania się roślin i zwierząt do odpowiedniej długości