20111026958

dzenia), poeta nie tyle zastanawia się nad .przyszłością, ile spisuje ciąg swoich obaw i przeczuć. Niejasnych, tajemnych, wyrażających się w języku obrazów poetyckich, zanurzonych w ciemnej i niejednoznacznej symbolice. Jest tu nie tylko nieodwołalne pożegnanie z młodością, także świadomość własnego losu, decyzja. Jednoczą się w tym wierszu trzy wątki mityczne: motyw wody, jeziora, wprowadzający obraz głębi, z tym wszystkim, co „jest tam”, „co straszy”; motyw blasku, ognia, ewokujący uwolnienie od przeszłości, oczyszczenie, przemianę, zapowiedź nowego życia; motyw utraconej ojczyzny, który wzmacnia jeszcze ten akcent zadumy nad otwierającą się przyszłością.

pp§p| 1    ueień”

I „Dominantą wy»~-    1 | °&^ieĄ .

ait utworu, drukowanego w 1938 roku, a wię_c wierszowi W mojej ojczyźnie.\¹⁷)

irzed palącym się ogniem w kominie wać to, co we mnie teraz ginie, i, młodości przyjaciel.

(Komin)

paralelę pomiędzy płomieniem a własnym ży-ież spalaniu, zniszczeniu, choć zarazem: oczy-rzemianie. „Blask mego życia” — to właśnie | reinkarnacji, zapowiedź nowego kształtu.

| ognia wróżono. Aleksander Bruckner przy-isjonarzy, mówiący o tym, że kapłanów ognia i przyjaciele, oni nocą do ognia przystępowali, tającym, twierdzili, że widzieli cień chorego ię, cień dawał znaki śmierci lub życia”.¹⁸)

»>) Cz. Miłosz, Rodzinna Europa, Paryż 1959, s. 18.

\

Bogdan Otrębski DWA LIRYKI MIŁOSZA

1 opatrzony jest datą i miejscem powstania:

— jak sam poeta , to określił podczas swego I jego pierwsza emigracja. „Kampania prze-rasie prawicowej — wspominał Miłosz — miliana Kolbe był głównym pismem, które eczy, które my robimy, że to jest jaczejka ly najpierw mnie wypowiedziano pracę.” ¹⁹) iach doszło do opuszczenia Wilna, i Litwy, itąpił wyjazd do Warszawy. Stąd motyw lółtworzy atmosferę wiersza. Motyw utraty jedną z postaci mitu o wygnaniu z Ra-uje trwanie w tym jakimś „niebie moim”,

| cierni” („Cierń” ma tutaj znaczenie nie [ dyjskość tej krainy tworzą tylko elemen-j kraina jezior, lasów, cudownych chmur itórej pierwsze zdanie brzmi: „Należy za-którym mieszkał Tomasz”. Krzyk mew

(Wokół poezji Czesława Miłosza), „Ruch Lite-

la. Ludy i bogi, Olsztyn 1979, s, 78. m Miłoszem, Kraków 1981, s. 94—95.

Który skrzywdziłeś

Który skrzywdziłeś człowieka prostego Śmiechem nad krzywdą jego wybuchając, Gromadę błaznów koło siebie mając Na pomieszanie dobrego i złego,

Choćby przed tobą wszyscy się skłonili Cnotę i mądrość tobie przypisując,

Złote medale na twoją cześć kując, Radzi że jeszcze dzień jeden przeżyli,

Nie bądź bezpieczny. Poeta pamięta. Możesz go zabić — narodzi się nowy. Spisane będą czyny i rozmowy.

Lepszy dla ciebie byłby świt zimowy I sznur, i gałąź pod ciężarem zgięta.

Są wiersze, które stają się własnością ogółu. Tak było właśnie z lirykiem Który skrzywdziłeś (z tomu Suńatło dzienne, 1953), kiedy jego

87