2012 01 05;59;48

STYLIZACJA

—    scjentyzacja, czyli wprowadzenie formalnych cech i sposobu kun struowania stylu naukowego,

—    dokumentyzacja, czyli wprowadzenie do tych tekstów cech doku mentu urzędowego,

—    kolokwializcja, czyli naśladowanie cech stylu potocznego, wewn.|( i > którego można dodatkowo wyróżnić takie sposoby stylizacji jak m gotyzacja lub profesjonalizacja, czyli wprowadzanie do tekstu podstawowego cech typowych dla środowiskowych lub zawodowyi 11 odmian języka.

Z kolei wewnątrz języka literackiego często występuje archaizacj.i, czyli zestawienie tekstu mającego cechy jego dawnych odmian z tekstem współczesnym oraz pastisz, czyli naśladowanie maniery stylistycznej in nej szkoły literackiej, konkretnego autora lub utworu.

Stylizacja może przekraczać granice języka ogólnego i obejmować wprowadzenie do tekstów literackich lub publicystycznych właściwości językowych, typowych dla różnych dialektów (dialektyzacja) lub in nych języków narodowych (internacjonalizacja). Dialektyzacja zakla da wprowadzenie do tekstu literackiego lub publicystycznego cech dia-lektalnych, które odbiorca identyfikuje z użytkownikami gwary danego dialektu. W przypadkach internacjonalizacji głównym środkiem stylizacji jest naśladowanie rozpoznawalnych przez odbiorców cech obcej wymowy (akcentów i intonacji) przedstawicieli języków obcych oraz wprowadzenie odrębnych elementów leksykalnych tych języków, możliwych do rozpoznania przez odbiorcę.

Wszystkie sposoby stylizacji mają na celu: parodiowanie, czyli deprecjację użytkowników danego stylu, apologię, czyli wyrażenie pozytywnego stosunku do tych użytkowników lub po prostu wprowadzenie do podstawowego tekstu kolorytu danej epoki i miejsca, które obejmuje tematyka dzieła literackiego lub tekstu publicystycznego.

PRZYKŁADY STYLIZACJI

INTERNACJONALIZACJA Julian Tuwim 0 mowie rosyjskiej

►    Stylizacja w przedstawionym wierszu Juliana Tuwima jest typowym przykładem internacjonalizacji, która w tym przypadku nawiązuje do swoistych cech języka rosyjskiego.

Tiewnaja piewunnica Miłoj mi raduny!

Zwbniestie, zagoristie Swietoładi struny!

Wjdrkoti żurczdtowo,

Wjunica płaczewna,

Grustiwie pieczdłowo Tiewnaja słopiewna!

►    Efekt stylizacji przejawia się przede wszystkim w nietypowych dla języka polskiego kombinacjach dźwięków tie, ti, di, swi, domniemanego zębowego i oraz przeniesienia akcentu na pierwszą: wjdrkoti i grustiwie lub trzecią sylabę od końca: piewunnica, zagoristie, żurczdłowo, pieczdłowo. Zauważamy również typowe dla języka rosyjskiego końcówki przymiotnika -oj, -aja: miłoj, tiewnaja. W tekście Tuwima, stylizowanym na język rosyjski, występują tylko trzy słowa rosyjskie: miłoj, struny i płaczewna. Pozostałe słowa są konstrukcjami quasi rosyjskich leksemów, których na próżno szukać w słownikach tego języka.

Celem stylizacji Tuwima jest ukazanie przyjemnych dla ucha polskiego śpiewności języka rosyjskiego oraz tonicznego rytmu rosyjskiego wiersza. Cel ten jest zbieżny z estetycznym celem stylu literackiego.

STYLIZACJA GWAROWA

Władysław Reymont, Chłopi

►    Celem stylizacji gwarowej jest uwiarygodnienie przekazu, który ma oddać koloryt życia wiejskiego. Stosując tego rodzaju stylizację autor

361