361

III. Funkcje Trybunału Konstytucyjnego 361

III. Funkcje Trybunału Konstytucyjnego 361

reściowej) zgod-dotychczasowej ustawa o zmia-łaszcza czy do-ytucji.

• z konstytucją, lyny punkt od-owy wszelkie-aia dla prawa aa podstawie dum - art. 90 >re doszły do

2 n t r a 1 n e . ratyfikowane przedmie-e w tym za-yjnym (zob onstytucji), >rawa” jest ęciem „akt tucji. Tym uprzednim • Przyjęło mówienie ny każdą guły |x»-i norma- • tego me decyzie, | ), jeżeli | lym me nowi.ą* *;

1 kun ł

izelkm

'o

■Iwiek %

egif

lulnfj

\ f C A k. - '3

kl 10s

mc wraz z uchyleniem aktu normatywnego. Jeżeli taki akt można jeszcze stosować do czekania o sytuacjach z przeszłości, to Trybunał uznaje, że częściowo zachował on noc obowiązującą i że możliwe jest wydanie orzeczenia merytorycznego (np. orze-/enie z 5 stycznia 1998 roku, P 2/97 i liczne następne).

W obecnym stanie prawnym przedmiotem kontroli może się stać każdy obowią-ujący akt normatywny, niezależnie od tego. kiedy został wydany.

350. Podstawą (punktem odniesienia) kontroli jest przede wszystkim konstytu-iii, Pod tym pojęciem należy dziś rozumieć tylko akt z 2 kwietnia 1997 roku, bo jak sudomo, w naszym prawie konstytucyjnym nie ma dziś żadnych innych obowiązują-u h aktów o tej randze. Należy też jednak przypomnieć, że pojęcia „konstytucja” nie i.i się zawęzić tylko do jej tekstu pisanego (zob. pkt 29). Z tekstu tego wynikają bonem nie tylko konkretnie wyrażone normy, ale też zasady i wartości, > znacznie mniej sprecyzowanym, wymagającym sądowej konkretyzacji charakterze. Niektóre z tych zasad czy wartości dokonują swego rodzaju otwarcia konstytucji ku ,’inwu naturalnemu czy innym, zewnętrznym wobec konstytucji systemom norma-i wnym. Podstawową rolę w wydobyciu i konkretyzacji tych treści odgrywa doktryna i orzecznictwo sądowe, zwłaszcza orzecznictwo Trybunatu Konstytucyjnego. Obok konstytucji pisanej pojawia się konstytucja sądowa, co jest zjawiskiem lypowym w państwach współczesnych. Konstytucja służy więc, z jednej strony, jako punkt odniesienia dla kontroli konstytucyjności, ale z drugiej strony, podlega też stałemu procesowi ukonkretniania, by nie powiedzieć - tworzenia i przekształcania v orzecznictwie konstytucyjnym. Najbardziej typowym, choć nie jedynym, przykła-irm jest ewolucja orzecznictwa dotyczącego wykładni zasady demokratycznego pań-iwa prawnego (art. 2 konstytucji, zob. pkt 50).

Drugim punktem odniesienia są ratyfikowane umowy międzynarodowe: wszystkie, •/di chodzi o kontrolę aktów podustawowych, natomiast w przypadku kontroli ustaw ;olynie te, które ratyfikowano w oparciu o ustawę akceptującą. Jest to rozwiązanie no-w, bo do 1997 roku nie istniała możliwość orzekania przez Trybunał Konstytucyjny i/godności prawa krajowego z umowami międzynarodowymi. W praktyce szczególne tuczenie przypada Europejskiej Konwencji Praw Człowieka, tym bardziej że jej tekst Imdowany już został bogatym orzecznictwem Europejskiego Trybunału Praw Czło-•ucka w Strasburgu (np. wyrok z 11 maja 2007 roku. K 2/97 - lustracja). Konstytucja mc daje natomiast podstaw do rozstrzygania przez Trybunał Konstytucyjny kwestii rodności ustaw czy innych przepisów prawa z tak zwanym prawem pochodnym, sta-nwionym przez organizację międzynarodową i bezpośrednio obowiązującym w pol-»iin porządku prawnym (art. 91 ust. 3 konstytucji). Problem nabrał już aktualności M.bec wejścia Polski do Unii Europejskiej, trzeba jednak pamiętać, że rozstrzyganie konfliktach między ustawami a prawem Unii Europejskiej należy, zgodnie z ustaloną -mą orzecznictwa Europejskiego Trybunału Sprawiedliwości, do wszystkich sądów, i nie do Trybunału Konstytucyjnego (zob. pkt 405-406).

Punktem odniesienia (podstawą) kontroli są też ustawy. Dotyczy to oczywiście Oko kontroli aktów podustawowych. jako że Trybunał nie jest właściwy do badania -■/.lomej zgodności ustaw między sobą. Natomiast każdy akt podustawowy (zawarta