36,37 (3)

36 Skutki zińwuonin narkotyków

uważalny skutek, wydaje się być ich zdolność do wzmacniania struktury osobowości lub wprowadzania poczucia sensu w życiu pacjentów. Zwykłe wydarzenia, które działają na psychikę w podobny sposób - nowy partner czy nowa praca -mogą wpływać na leczenie w równym stopniu zbawiennie. Do rozpoczęcia leczenia skłaniają uzależnionego między innymi kłopot)' zdrowotne lub prawne, presja rodziny oraz znużenie chaosem i ryzykiem związanym ze zdobywaniem narkotyku.

Leczenie krótkotrwałe, choć może stanowić konieczny etap wstępny, nie daje trwałych rezultatów. Zwykle polega ono na detoksykacji (niektórzy narkomani w okresie uzależnienia przechodzą setki takich zabiegów). W jednym z badań na stu uzależnionych zanotowano 770 detoksykacji, które tylko u 3% osób spowodowały abstynencję trwającą rok lub dłużej.

Jeśli detoksykacja połączona jest ze stałą terapią, osiąga się lepsze wyniki. Co prawda w jednym z badań 71% uzależnionych 6 tygodni po zakończeniu detoksykacji ponownie sięgnęło po heroinę, jednak duża ich część nie uległa już uzależnieniu, a /. biegiem czasu liczba uwolnionych od uzależnienia osób rosła. Po sześciu miesiącach 45% nie zażywało już narkotyków i powróciło do normalnego życia, a dalsze 14% zażywało narkotyki jedynie okazjonalnie. Prawie każda osoba spośród tych 14% sięgała po narkotyki po południu lub wieczorem, przeważnie w towarzystwie znajomych zażywających heroinę. Dawki były mniejsze w stosunku do tych sprzed detoksykacji, i mniejsza też była liczba iniekcji. Tylko nieliczni spośród tej grupy zgłaszali problemy z. alkoholem, ale ten fakt ujawniły już inne badania. Jedna czwarta regularnie paliła marihuanę.

Najwięcej przypadków powrotu do zażywania narkotyków zdarzało się w pierwszym tygodniu po detoksykacji. Wyniki dalszych badań wskazują, że 80- 90% całkowitych nawrotów następowało w ciągu pierwszych kilku tygodni lub miesięcy. Przyczyną nawrotów, jak się przypuszcza, było ponowne wejście w środowisko narkomanów i przebywanie wśród zażywających narkotyki przyjaciół, powrót głodu narkotycznego, kłopoty interpersonalne, nieprzyjemne stany uczuciowe lub warunki środowiskowe, a także niewielkie wsparcie ze strony fachowców.

Przeważa pogląd, że długotrwałe pozytywne rezultaty I. /enia zależą od długości leczenia. Jeśli na przykład trwa filio krócej niż trzy miesiące, to skutki leczenia są podobne |,d przy detoksykacji, albo wręcz żadne. Z tej obserwacji wynika konkluzja, że programy polegające na podawaniu turt.idonu, przynajmniej w USA, przyciągają narkomanów <A iiteczniej niż programy beżnarkotykowe dla dochodzących p.K jentów czy wspólnoty terapeutyczne. Blisko połowa pa-. |i litów poddanych terapii metadonowej leczy się przez rok; w lym czasie tylko jedna czwarta przystępuje do grup terapeutycznych, a 13% przechodzi terapię beznarkotykową.

Przewidywanie rezultatów leczenia u pojedynczych osób |> a rzeczywiście trudne. Niekorzystny wpływ na rokowanie ma rozwinięta wcześniej choroba psychiczna, poza tym Klnieją jeszcze inne przesłanki, które stanowią podstawę pobawienia niepomyślnej prognozy. Należą do nich: niski stopień stabilizacji społecznej, problemy związane z pracą, nikle osiągnięcia edukacyjne przed uzależnieniem, stopień zakorzenienia w środowisku narkomanów, związek z zażywającym narkotyki partnerem, kryminalna przeszłość, picie t lii/.ej ilości alkoholu w czasie lub przed leczeniem, niezdolność do utrzymywania długotrwałych związków, wreszcie -głównie w USA - wychowanie w systemie wartości różnią-«ym się od systemu rodziców. Co ciekawe, stopień uzależnienia, mierzony ilością lub częstotliwością zażywania narkotyków, w niewielkim stopniu lub nawet w ogóle nie wpływa na wynik leczenia.

W prognozowaniu pomyślnego wyniku wyróżniają się dwa czynniki: zdolność do wypracowania stabilnego i satysfakcjonującego stylu życia oraz zmiana miejsca zamieszkania w okresie abstynencji.

Narkomani, którym udaje się przezwyciężyć nałóg, to zwykle ludzie zdolni do znalezienia dla siebie alternatywnego źródła zainteresowań i satysfakcji - może nim być nowy partner, nowa praca, a nawet inne, mniej szkodliwe uzależnienie. To ostatnie przyjmuje niekiedy formę zaangażowania religijnego albo regularnego uczestnictwa w spotkaniach grup samopomocy. Nie ma wątpliwości, że członkostwo w grupie Anonimowych Alkoholików (AA) jest formą zabezpieczenia przed powrotem do nałogu - nie ma więc powodu, by przy-