519

liczebniki zbiorowe {trój-skib-owy) oraz niektóre główne (trzy-cyfr-owy, tysiąc-let-ni, pięćset--kilometr-owy, podobnie sześćsetsiedemset- i kilkuset-kilometr-owy). Większość liczebników spaja z drugim członem interfiks -o- (jedn-o-kierunk-owy, czter-o-piętr-owy i dalej aż do stu, por. dwudziest-o-stopń-owy, a także wiel-o-postać-owy i par-o-miesięcz-ny).

73.2. Współformant występujący po drugim członie

Po drugim członie najczęściej występuje sufiks (dlug-o-dystans-owy), rzadziej współformant paradygmatyczny (rud-o-brod-y). Ponadto, jeśli drugi człon jest odprzymiotnikowy, to nie różni się od podstawy (ani sufiksem, ani paradygmatem), np. skór-o-podobny <-podobny do skóry, barw-o-czuty <-czuty na barwę, ciemno-różowy, późn-o-romański, warzywn-o-owocowy.

Współformant sufiksalny występuje zawsze po członie odczasownikowym (gleb-o-ochron-ny *~chronić glebę', daleko-sięż-ny ■>—daleko sięgać; dw-u-dziel--ny -t-dzielić na dwa) oraz w większości wypadków po członie odrzeczow-nikowym (ośm’-o-strzał-owy <-osiem strzałów; praw-o-mocny *-moc prawa; wysok-o-gór-ski <— wysokie góry)-

Współformant paradygmatyczny występuje tylko po niektórych członach odrzeczownikowych (czarn-o-skór-y, jedn-o-ręki, ziot-o-piór-y, siedm’-o-głow-y). Wc wszystkich tych złożeniach posiadanie charakterystycznej cechy przypisuje się jakiejś części ciała człowieka, rzadziej zwierzęcia.

7.3.3.    Brak korelacji współformantów

Tabela 5 pokazuje, że wszystkie kombinacje współformantów są możliwe.

Najczęściej występują złożenia utworzone za pomocą interfiksu -o-i sufiksu, rzadziej te, w których formantem jest sam sufiks (pół-milion-owy), sam interfiks (biał-o-czerwony, jasn-o-blond) lub tylko paradygmat (trz.y--głow-y). Złożenia z interfiksem zerowym i brakiem wykładników po drugim członie (odprzymiotnikowym) nazywamy zrostami (jasno-zielony, czci-godny).

Tabela wskazuje na liczebność klas w poszczególnych klatkach, nie wskazuje jednak na liczebność złożeń w tych klasach. Zupełnie nieliczne są złożenia zawierające interfiks -u- lub zerowy, zwłaszcza w połączeniu ze zmianą paradygmatu (dw-u-gtow-y, trzy-głow-y) lub z sufiksem zerowym (dw-u-wklęsły).

7.3.4.    Wybór sufiksu

Zasada wyboru jest prosta: przymiotnik złożony przyjmuje ten sufiks, za pomocą którego tworzy się przymiotnik prosty. Dotyczy to złożeń z drugim członem rzeczownikowym, por. czteromotorowy jak motorowy, wielobarwny jak barwny, niskokaloryczny jak kaloryczny, pełnomorski jak morski, grubokoś-cisty jak kościsty i stuletni jak letni. Dotyczy to także złożeń z drugim członem czasownikowym, por. krwionośny jak nośny, życiodajny jak wydajny, grzybobójczy jak zabójczy, trójdzielny jak podzielny, niskotopliwy jak topliwy. Jeśli nie istnieje odpowiedni przymiotnik prosty, to najczęściej używa się sufiksu najproduktywniejszego, czyli -owy (niskopodwoziowy).

519