page0415

POGRANICZE ZACHODNIE

nazwy Słupsk: Słupsk 1180, Słupsko 1236 oraz niektóre zapisy nazwy rzeki Słupi: Slupam flvium 1278, ale i tu w późniejszych przekazach zwyciężają formy pomorskie z oł, np. n. m. Stołpz, n. rz. Stołpam 1209. Oboczność zapisów wynika z istnienia różnych kancelarii, pozostających pod wpływem polskim, pomorskim lub niemieckim.

3.    Zauważyć można pewną tendencję do ograniczania tzw. przegłosu pralechickiego przed spółgłoską przednio językową twardą (T), np. *fT > rT, por. bez przegłosu: Dirłoua 1205 (Darłowo), Timow 1269; *eT > aT, np. bez przegłosu Pezk 1280, por. poi. piasek, oraz *eT > ’oT, np. bez przegłosu Wressow 1240, por. poi. wrzos.

4.    Podobnie jak w gwarach kaszubskich, widać tendencję do usuwania ruchomego *e, np. Bork 1276, por. poi. borek; Czierwientz, poi. czerwieniec itp.

5.    Wspomnieć należy o braku afrykatyzacji miękkich t, d'_f r' w ć, dź, r, np. Gńbnitze, por. poi. grzyb; Radenthin, por. poi. Radęcin. Ślady afrykatyzacji najczęściej występują na wschodnich i południowych obszarach Pomorza Zachodniego.

Niektóre zjawiska, jak np. zmiana *ra- > re- (np. Redenthin < *Radętim,), mieszanie *0- z *Wo- itp., właściwe są także sąsiednim dialektom wielkopolskim i kaszubskim. Z wymarłymi gwarami połabskimi mogły łączyć dawne gwary pomorskie rzadkie wypadki zmiany *0- > We-, Wi-, np. Wistrouece (*Os1tovbcb).

NAZWY OSOBOWE POMORZA ZACHODNIEGO

Nazwy osobowe Pomorza Zachodniego ulegały również zmianom związanym z przesuwaniem się z zachodu na wschód granicy językowej słowiarisko-niemieckiej. W tekstach niemieckich następowała graficzna i fonetyczna adaptacja dawnych słowiańskich imion do języka niemieckiego, por. np. opartą na tytule podkomorzy nazwę dużego pomorskiego rodu von Puttkamer. (Słowiańskie nazwy osobowe z Pomorza Zachodniego weszły do „Słownika staropolskich nazw osobowych".) Jeszcze starszą ich warstwę (pominiętą w słowniku) stanowią te słowiańskie imiona, które stały się podstawami nazw miejscowych, np. n. os. *Koszala (od stp. ap. koszeła 'duża koszałka, koszyk pleciony'). Wśród takich nazw osobowych zauważa się dużą liczbę imion odape-latywnych, np. * Rogata, *Baba, * Łabuń itp. Starych dwuczłonowych nazw osobowych, jak np. Mirosław, oraz hipokorystyków, jak *Sąd (od Sędzimir), jest nieco mniej.

411