51

kłócających. Jego wnioski są precyzyjne i dotyczą jedynie kontrolowanych sytuacji. Nie mogą być przenoszone na sytuacje podobne. Wynik badania jest w tym sensie obiektywny, że nie wpływają na niego nastawienia badacza, które mogłyby pojawić się na etapie przeprowadzania eksperymentu.

Eksperyment oparty na drugim schemacie pozwala weryfikować zaplanowane systemy działania pedagogicznego. Jeśli badacz opracuje teoretyczny model stosowania jakiejś metody nauczania, to będzie miał okazję go zweryfikować, czyli sprawdzić w praktyce. W tym celu musi opracowany model przetworzyć w ciąg czynności dydaktycznych, które wykonują uczniowie i nauczyciel. Ponadto precyzyjnie określi warunki zewnętrzne, jakie muszą wystąpić (aranżacja przestrzeni, środki i materiały dydaktyczne, czas trwania lekcji itd.), oraz wewnętrzne po stronic uczniów i nauczyciela (odpowiednie przygotowanie do lekcji itp.). Następnie przygotuje metody, za pomocą których będzie mierzył osiągnięte po przeprowadzeniu eksperymentu efekty dydaktyczne. Równolegle będzie pracował z równoważną grupą uczniów, prowadzonych przez nauczyciela, który nie zna (nie spełnia) określonych wcześniej warunków zewnętrznych i wewnętrznych, a organizuje analogiczne lekcje. W końcowej fazie cyklu eksperymentów porówna uzyskane rezultaty i w ten sposób sprawdzi skuteczność opracowanej metody nauczania.

Skale (zakresy) tego typu eksperymentów mogą być różne, od małej grupki uczniów' po model funkcjonowania całej szkoły. Niestety, im większa skala eksperymentu, tym trudniej jest zapanować nad wszystkimi czynnikami zakłócającymi. W takich przypadkach mówimy raczej o metodzie quasi-eksperymen-talncj. tzn. nic spełniającej wszystkich rygorystycznych warunków planu eksperymentalnego.

2.2.3. Metody sondażowe

Ankieta

Ankieta jest metodą polegającą na zorganizowanym zadawaniu pytań osobie badanej. Badacz zadaje konkretne pytania, które testują interesujący go aspekt badanej rzeczywistości. Przyjmuje więc założenie, że badany posiada wiedzę dotyczącą przedmiotu badań. Ankieta ma postać kwestionariusza złożonego z instrukcji dla badanego oraz tzw. pozycji, czyli pytań i odpowiedzi lub miejsc na odpowiedzi. W pierwszym przypadku mówimy o pytaniach zamkniętych, a w drugim o otwartych.

Pytanie zamknięte może przyjąć postać:

• Pytania z kategoriami do wyboru:

W jakiego typu uczelni studiują twoje koleżanki i koledzy ze szkoły średniej:

- na uniwersytecie