55

•    Język danych. W badaniach ilościowych język opisu danych jest intersubiek-tywny, czyli charakterystyczny dla stosowanych teorii i procedur, a nie osób badanych. Dane są często liczbami prezentowanymi w tabelach i wykresach. Wyjaśnienia zależności pomiędzy badanymi faktami edukacyjnymi występują w postaci wzorów matematycznych, laki język jest oszczędny, precyzyjny i zdystansowany wobec badanych osób i zjawisk.

•    Analiza danych. Ilościowe dane są analizowane na podstawie modeli statystycznych. Ich interpretacje nigdy nie wykraczają poza zjawiska mieszczące się w modelu statystycznym.

•    Narzędzia badawcze. Badacze ilościowi stosują opatie na podstawach teoretycznych instrumenty pomiaru swoich konstruktów. Tworzą takie metody, które mogą wyselekcjonować /. wiedzy czy zachowania badanego interesujące ich fakty, wyraźnie odró/.nialne od innych faktów.

•    Organizacja badań. Badania są wcześniej szczegółowo planowane. Nic nie dzieje się przypadkowa, a każda procedura jest kilkakrotnie weryfikowana. Badacz zawrze wie, od czego zaczyna, co zrobi w trakcie badania i na czym skończy.

•    Ograniczenia metod ilościowych. Brak możliwości poznania subiektywnego świata edukacji. Niemożliwe jest wykroczenie poza zdobyte dane. Badacz skupia uwagę na pomiarze konstruktu, o którym zakłada się, że jego parametry istnieją w' rzeczywistości. Ogranicza to i kanalizuje myślenie badanego.

2.3. Strategie łączenia badań jakościowych i ilościowych

Jak pokazują dotychczasowe analizy, każda grupa metod badawczych ma swoje zalety i ograniczenia. Każda odkrywa inny świat edukacji. A przecież świat ten istniał na długo przed pojawieniem się nauk o tej formie praktyki społecznej. Rozumowanie to skłania do poszukiwania coraz lepszych, bardziej adekwatnych do specyfiki czynności i procesów edukacyjnych metod zbierania danych. Dopóki nic wymyślimy nowych, musimy się ..ratować" strategiami łączenia wyglądu jakościowego i ilościowego. Potrzeba łączenia metod badawczych daje się uzasadnić nawet w obrębie jednej strategii badawczej. Jeśli bowiem przeprowadzamy wywiad ilościowy i precyzyjnie odtwarzamy poglądy badanego nauczyciela na style nauczania, to i tak poza naszym zasięgiem pozostaje jego działanie w klasie, które wcale nie musi być zgodne z tym, co o nim mówi. Logiczne zatem wydaje się uzupełnienie badania o obserwację. Podobne uzasadnienia można wyprowadzać z analizy stosowania różnych metod jakościowych. Tym bardziej jaskrawe wydaje się zróżnicowanie otrzymanych obrazów z badań jakościowych i ilościowych. Jeśli dwóch badaczy o odmiennych orientacjach w tym zakresie przystąpi do badania tego samego zjawiska, to nie bardzo będzie mogło porówmywać