7 (64)

ha. kiedy to udało się włączyć w jego granice obszar I mili morskiej wód przybrzeżnych Bałtyku, archipelag wysp we wstecznej delcie Świny wraz z otaczającymi je wodami Zalewu Szczecińskiego. Od tego momentu Woliński Park Narodowy stal się pierwszym w Polsce parkiem morskim. Obecna powierzchnia Parku wynosi 10937 hn. w tym ekosystemy leśne zajmują4648.53 ha (42,50 % powierzchni Parku), ekosystemy wodne 4681.41 ha (42.80%) i ekosystemy lądowe nieleśne 1607.46 ha ( 14.70%). Oehioną ścisłą objęto obszary o łącznej powicrzchni 498.72 ha t 4.56 %).

Obszar lądowy Parku jest silnie zróżnicowany. Wyspo Wolin generalnie ukształtowana pr/ez ostatni lodow iec wciąż zmienia się. Współczesny obraz wyspy kształtował się około 1(1-1101X1 hu. Pierwotnie utwory lodowcowe modelowane były przez wiatry i wody, zalewane tereny stopniowo zamieniały się w hagisa i torfowiska. Stale działały wody Bałtyku i Odry tworząc m.in. wy dmowe mierzeje jak również klify. Dominującym krajobrazem jest pasmo w zniesień moreny czołowej graniczące na odcinku ok.l 5 km z morzem. Najwyższe aktywne klify osiągają wysokość 95m. Abrazja klifowego wybrzeża corocznie przesuwa linię brzegu o około 80 cm. Wzgórza morenowe, które zajmują około 75% pow icrzchni parku najwyższą wysokość - 115 m n.p.m.. osiągają w kulminacji Grzywacza Drugim, pod względem zajmowanego obszaru jest krajobraz delty Świny z kilkudziesięcioma bagnistymi wysepkami, które rozdzielone są licznymi kanałami cieśniny Św iny. Na tym terenie proces jego formowania jest również stale aktywny - corocznie zmienia się konfiguracja dna. powstają nowe płycizny, wysepki. Trzecim typem krajobrazu jest pojezierze z polodowcowymi jeziorami, ozami i kemami (okolice Wantowa). Niewielką część Parku zajmuje rozległy obszar sandru (Wnpnica-Kamoeicc).

Wody obok lasów to dominujące ekosystemy parku W północnej części jest to przybrzeżny pas wód Bałtyku n od zachodu delta Świny (najbardziej północna część ujścia Odry). Delta Św iny - jest to kompleks bagnistych wysp rozdzielonych kanałami o zmiennych kierunkach przepływu oraz różnych poziomach wody. okresowo zalewanych - zwłaszcza w czasie cotki (wlewania się spiętrzonych pczez północne w iatry wód Bałtyku do Zalewu Szczecińskiego). We wschodniej części parku w pobliżu Wantowa, znajdują się 4 polodowcowc jeziora: Wamowskic. Rabiąż. Czajcze i Domysłów skic (153 ha). Na uwagę zasługują również położone w obrębie wzniesień morenowych jeziora sztuczne: Turkusowe. Siara Kredownia (kolo Wapnicy) i Grodno (kolo Wisełki).

Na wyspie Wolin stwierdzono występowanie ponad 1305 gatunków roślin naczyniowych, w tym wielu gatunków chronionych i rzadkich, z tej liczby około 600 Żyje na terenie Parku. Zbocza stromych klifów porastają gęste zarosła rokitnika zwyczajnego. Płytkie piaszczyste dno Morza Bałtyckiego zajmują mak regiony: zielenice, brunatnieć i krasnorosty. wśród których najliczniejszymi są morszczyn i zielenica Kotctromoprpha intcstinalis. Tereny lądowe pokryte są dominującymi tutaj lasami bukowymi, bukowo-debowymi i sosnowymi. Głównym gatunkiem w lasach jest jednak sosna, która zajmuje 6S% lądowej pow ierzchni parku Buk zajmuje 23% dąb 7% a inne gatunki (świerk, modrzew, daglezją brzoza) pozostałą część. Średni w iek lasów parku wynosi aZ 106 lal. Wśród zespołów leśnych szczególnie dobrze zachowały się lasy bukowe, których struktura zbliżona jest do lasów naturalnych. Najlepiej zachowane zespoły buczyn są chronione w obszarach ochrony ścisłej w części południowej (żyzne buczyny) oraz w części północnej (kwaśne buczyny), gdzie występuje szczególnie cenna - w olińska buczyna storczykowa. Wykształciła się ona na szczególnym typie gleby • naspie pr/yklitowej, powstającej przez nawiewanie drobnych cząstek minerałów z klifu do wnętrza lasu. W tym szczególnym zespole roślinnym rośnie m.in. 9 gatunków storczyków. Spośród innych leśnych zespołów roślinnych na uwagę zasługują występujące w okolicach Wisełki na glebach biclicowych wytworzonych / piasków luźnych nadmorskie hory bażynowc. oraz wielopostaciowy las dębowo-brzozowy. Bardzo cennym gatunkiem rosnącym w lasach na północy Drożkowych ł.ąk jest okazała paproć - długosz królewski. Specyficzne zbiorowiska roślinności nieleśnej spotykamy na obszarze wstecznej delty Świny - rośnie tu wiele gatunków roślin rzadkich tj woskownica europejska, kloc wiechowata. lutówka wonna oraz szczególnie rzadkie rośliny solnisk-hallotity: świbka nadmorska, sit Gerarda, miecznik nadmorski, czosnek kątowaty. muchotrzcw solniskowy. Rośliny plaży nadmorskiej reprezentują: honkenia piaskowa, wydmuchrzyca piaskowa, rukwicl nadmorska i solanka kolczysta. Bardzo rzadkim w Polsce gatunkiem jest występująca w ciepłolubnych murawach w południowej części parku pajęcznicn liliowa ta

Fauna wyspy jest bardzo zróżnicowana i bogato reprezentowana przez gatunki rzadkie. Przez Wolin przebiega główny szlak przelotu ptaków wzdłuż wybrzeża Bałty ku. Na terenie parku stwierdzono występowanie ponad 230 gatunków ptaków-, w tym lęgowych: bielika, wodniczki. bieguss zmiennego, mueholówki małej. Park spełnia doniosłą rolę w ochronie ptaków wodno-błotnych, które tutaj znajdują spokój oraz bazę pokarnsow ą. szczególnie w okresie wiosennych i jesiennych wędrówek. Na wodach parku zimuje lub odpoczywa w czasie migracji wiele tysięcy ptaków, spotykane są stada np. traczy liczące kilka tysięcy ptaków. Aktualnie m.in. prowadzona jest restytucja puchacza. Z bogatego świata owadów zachowały się m.in. siedliska najw iększego polskiego chrząszcza jelonka rogacza oraz związana z obumierającymi dębami pachnieli dębowa. Na terenie pmku oznaczono 3 nowe dla nauki gatunki: chrząszcza Teredus opacus i 2 gatunki skoczogonków (Collembola). Wody Zatoki Pomorskiej to biotop wielu gatunków zwłaszcza ryh w tym anadromicznych (łosoś, troć) oraz. coraz rzadszych ssaków morskich -foki szarej i morświna. Lasy parku to siedliska dla licznie występujących dzików oraz saren i jeleni, a z drapieżników lisów, borsuków i kun. Wśród gatunków nowo przybyłych na tereny Wolina oprócz jenota, norki amerykańskiej czy pizamka uwagę zwraca szop pracz.

18) Wymień PN będące rezerwatami biosfery programu MaB

Słowiński w 1977 Kampinoski w 2000 Białowieski w 1977 Karkonoski Babiogórski 1977 Bieszczadzki 1992