82

jest druga pokrywa, a po uniesieniu obu w górę następna itd. Zestaw spiętrzonych pokryw może być odtaczany w dowolny rejon odsłoniętej części otworu luku. Siłowniki podnoszące znajdują się po obu stronach luku. Gdy zrębnice statku połączone są w jeden ciąg, ten system pokryw pozwala na całkowite odsłonięcie luku Podobnie jak w innych pokry wach przesuwanych wzdłuż zrębnicy luku, również opisywane pokrywy muszą być podniesione w górę przed odtocze-niem, aby uchronić uszczelki przed zniszczeniem na skutek przesuwających się po nich listew uszczelniających pokryw.

Omawiając zmechanizowane pokrywy lukowe należy zaznaczyć, że w' każdym ze stosowanych na statkach rozwiązań występują poważne trudności z właściwym i niezawodnym uszczelnieniem pokryw. Przy czym, o ile względnie łatwo można uszczelnić powierzchnie styku pokryw z kołnierzami zrębnic luków, o tyle bardzo trudno uzyskać i zachować przez cały czas eksploatacji statku szczelność między stykającymi się ze sobą pokrywami. Stosowane są w tym celu najróżnorodniejsze typy uszczelnień, kształty uszczelek, sposoby ich docisku czy też jego regulacji.

O trudnościach z uszczelnieniami pokryw lukowych, jak również o ciągłym poszukiwaniu przez konstruktorów nowych, lepszych rozwiązań mogą świadczyć rozliczne konstrukcje uszczelnień przeznaczonych do wykorzystania w wypadku pokry w (rys. 116). Również wymóg Międzynarodowej konwencji o liniach ładunkowych dokładnego sprawdzania szczelności i stanu zamknięć otworów lukowych w ramach corocznej inspekcji wolnej burty [9), świadczy o znaczeniu szczelności pokryw lukowych dla bezpieczeństwa statku.

jjp "pff pi

Rys U 6 Kształty uszczelnień pokryw-lukowych 127J

5.5. Przeglądy zamknięć otworów lukowych

Wytrzymałość i stan techniczny pokryw lukowych i zrębnic luków są czynnikami decydującymi o szczelności kadłuba w wypadkach. gdy woda zalewa pokład. Rozszezelnienie lub zerwanie pokryw lukowych w złych warunkach pogodowych prowadzi do zalania ładowni, a to może powodować daleko idące skutki aż do utraty pływalności lub stateczności statku.

W trakcie eksploatacji statku zrębnice i pokrywy lukowe narażone są na: uszkodzenia korozyjne, odkształcenia w trakcie prac przeładunkowych związane z uderzeniami ładunków, odkształcenia od ładunków przewożonych na pokrywach oraz na uszkodzenia i odkształcenia wynikające z wadliwej pracy mechanizmów zamykających i otwierających pokrywy.

W odniesieniu do pokryw lukowych i stanu zrębnic przeprowadzane są następujące przeglądy:

•    pięcioletnie - związane z odnowieniem klasy i świadectwa wolnej burty, wykonywane przez uprawnionych inspektorów,

•    roczne - w ramach inspekcji wolnej burty, również przeprowadzane przez uprawnionego inspektora.

•    doraźne - w ramach obowiązków załogi statku.

Zakresy dwóch pierwszych z wymienionych przeglądów określają przepisy towarzystw klasyfikacyjnych i ustalenia Międzynarodowej konwencji o liniach ładunkowych [9]. Natomiast minimalny zakres doraźnych przeglądów, dokonywanych na bieżąco przez załogę statku w trakcie jego eksploatacji, sprecyzowany jest w zaleceniach IACS (International Association of Classificaiion Socieiies) [17].

Przeglądy roczne, związane z inspekcją wolnej burty i odnotowane w świadectwie wolnej burty, w wypadku zmechanizowanych pokryw lukowych obejmują sprawdzenie:

•    stanu pokryw w zakresie braku odkształceń, uszkodzeń i znacznych ubytków korozyjnych.

•    stanu uszczelnień i stanu elementów konstrukcyjnych współpracujących z uszczelnieniami,

•    urządzeń mocujących i dociskających pokrywy.

161