aa

11 kwietnia 2012 Dr Danuta Wolska

oligofrenopedagogika

Rodzina dziecka z upośledzeniem umysłowym

To w niej rodzi się dziecko niepełnosprawne lub staje się takim w pewnym momencie swego

życia.

To jego rodzice przechodzą bolesny proces uświadomienia sobie tego faktu i płynących z tego konsekwencji. To w rodzinie dziecko przechodzi proces rozumienia ograniczeń i uczy się żyć oraz walczyć z nimi. Rodzice, rodzeństwo, przyjaciele domu, sąsiedzi są jego pierwotnym mikroświatem, a przeżyte doświadczenia - dobre czy złe - przenosi na szerszy świat.

Wychowanie rodzinne cechuje warstwa emocjonalna o trzech właściwościach:

1.    SPONTANICZNOŚĆ WYCHOWANIA RODZINNEGO. Tzn., że wychowawcze oddziaływania w rodzinie są zazwyczaj bezpośrednie, nie ulegają odroczeniu, bazują w znacznej mierze na nastroju rodziców. Mogą być powodem wielu błędów wychowawczych, ale też pozwalają na natychmiastową korekcję zachowania dziecka. Spontaniczność wychowania pociąga za sobą otwartość w komunikowaniu'się, w wyrażaniu siebie, swoich myśli i uczuć, co zapewnia dziecku poczucie autentyzmu intencji rodziców i tym samym oddziaływania wychowawcze stają się skuteczne. Ponieważ odpowiedzią na spontaniczność rodziców jest spontaniczność dziecka - ma ono możliwość uzewnętrzniania swoich lęków, gniewu, rozpaczy. Nie narastają w nim wewnętrzne napięcia oraz konieczność ich tłumienia. Spontaniczność w wychowaniu stwarza też niepowtarzalny klimat domu rodzinnego. Wspólnie przeżyte wzruszenia, troski, nadzieje przenikają w głąb osobowości dziecka (modelowane może być też zgorzknienie i rezygnacja).

2.    Drugą właściwością emocjonalnej warstwy wychowania rodzinnego jest EMPATIA, jako podstawa tego wychowania. Matka, ojciec „wczuwają się” w stany emocjonalne dziecka i jego potrzeby, kierują się tym uczuciem w postępowaniu wychowawczym. Empatia zapewnia dziecku poczucie bezpieczeństwa.

3.    INTYMNOŚĆ WYCHOWANIA RODZINNEGO.

Wychowanie rodzinne w istotnych swych właściwościach dotyczy członków wspólnoty rodzinnej, przebiega właściwie w tajemnicy przed innymi ludźmi. Pogłębia to więź uczuciową, wykształca tradycje rodzinne, powoduje, że pewne słowa czy gesty stają się hasłami zrozumiałymi tylko przez wtajemniczonych. Może spowodować, że upokorzenie, emocjonalne odrzucenie, fizyczne i psychiczne maltretowanie dzieci powoduje zamknięcie ich w twierdzy życia rodzinnego i nie można im pomóc.

PRZEŻYCIA EMOCJONALNE RODZICÓW PO UZYSKANIU INFORMACJI O NIEPEŁNOSPRAWNOŚCI DZIECKA

Rodzice, po uzyskaniu informacji, że ich dziecko jest niepełnosprawne przeżywają bardzo silne negatywne emocje. W rezultacie zakłóceniu ulegają relacje między członkami rodziny. Dotyczy to przeżyć we wszystkich rodzinach, bez względu na to jaki rodzaj niesprawności występuje u dziecka.

Najogólniej ewolucję przeżyć emocjonalnych rodziców można opisać jako stopniowe przechodzenie od pytania „dlaczego właśnie nas i nasze dziecko dotknęło nieszczęście?” do pytania „co i jak możemy zrobić, aby pomóc naszemu dziecku?”. Ale pomiędzy tymi pytaniami są etapy pośrednie: okres szoku, kryzysu emocjonalnego, pozornego przystosowania się oraz konstruktywnego przystosowania się do sytuacji.

Okres szoku. zwany okresem krytycznym lub okresem wstrząsu emocjonalnego następuje bezpośrednio po tym, kiedy rodzice dowiadują się, że ich dziecko jest niepełnosprawne i nie będzie rozwijać się prawidłowo. Po otrzymaniu informacji większość rodziców załamuje się, w ich przeżyciach dominuje rozpacz, żal, lęk, poczucie krzywdy, beznadziejności, bezradności. Częstymi objawami występującymi u rodziców są: obniżony nastrój, niekontrolowane reakcje emocji (płacz, krzyk, agresja słowna) reakcje i stany nerwicowe (zaburzenia snu, łaknienia, stany lękowe). Silne emocje wpływają na ustosunkowanie się do najbliższych: nieporozumienia, kłótnie, agresja. W tym okresie rodzina potrzebuje pomocy!

, i