CCF20090831018

12 Przedmowa

by filozofia coraz bardziej zbliżała się do formy

naukowej — by mogła odrzucić swój ą nazwę......miłości

wiedzy i stać się imedzgJZŁę^mstą,— oto zadanie, jakie sobie postawiłem. {Wewnętrzna konieczność tego, by wiedza stała się nauką, zawarta jest w naturze samej wiedzy, a zadawalającym wyjaśnieniem tej sprawy jest po prostu przedstawienie filozofii samejj Konieczność zaś zewnętrzna, o ile ujmujemy ją w sposób ogólny i z pominięciem przypadkowości osób oraz motywów indywidualnych, jest tym samym, co „konieczność wewnętrzna [,z tą tylko różnicą, że jako zewnętrzna występuje ona] w tej postaci, w jakiej istnienie jej momentów ukazuje , czas. Toteż jedynym prawdziwym usprawiedliwieniem próby wzniesienia filozofii do poziomu nauki może być tylko wykazanie, że jest to zadanie, na czasie; tylko wtedy bowiem próba będzie

dowodem konieczności podjęcia tęgo.....zadania i, co

więcej, jednocześnie jego wykonaniem.

fc............~~..... ■

■ 2t Wysuwając twierdzenie, że prawdziwą postacią prawdy jest jej naukowość, czyli, co oznacza tu jedno i to samo,/że jedynym elementem, egzystencji prawdy jest pojęcie^zdaję sobie sprawę z tego, że twierdzenie to stoi w sprzeczności z pewnym poglądem (Yorstel-lung) i jego konsekwencjami — poglądem, którego moszczenia równe są jego rozpowszechnieniu w przekonaniach naszej epoki. Toteż wydaje mi się, że pewne wyjaśnienie tej sprzeczności nie będzie tu zbyteczne, nawet jeżeli nie może ono w tym miejscu być niczym innym, jak tylko takim samym zapewnieniem [o swej słuszności], jak zapewnienie drugiej strony, przeciwko której się zwraca. Chodzi tu mianowicie o to, że ci, którzy uważają, jż prawda istnieje tylko w tym, a ra-

•'    'f-'' '■    't"

’ ^{v 1    ,!} j    Przedmowa    "    13

-—■.;.------—-~4sw^t—

czej tylko jako to, co nazywane jest bądź intuicją (Anschauung), bądź bezpośrednią wiedzą o absolucie,. bądź religią^bądź wreszcie bytem — rozumianym nie jako byt w centrum miłości boskiej, lecz jako byt samego absolutu — ci wszyscy wysuwają żądanie, by \ w przedstawianiu filozofii posługiwać się raczej czymś,

I co jest przeciwieństwem formy .pojęcia. Absolut nie ' ma być ujmowany za pomocą pojęć, lecz odczuwany (gejuhlt) i oglądany (angesckaut). Tym, co ma dojść do głosu i ma być wyrażone [w filozofii], nie jest pojęcie absolutu, lecz jego odczuwanie i.....oglądanie,-^

. V)

13

A

i

| Jeśli pojawienie się takiego żądania ujmiemy w jego znaczeniu bardziej ogólnym i z punktu widzenia szczebla, na jakim świadomy siebie duch znajduje się obecnie, zobaczymy, że jest,to szczebel, na którym duch wzniósł się już ponad, swoje życie substancjalne ~ • „ życie takie wiódł zresztą w elemencie myślenia -— ponad^ bezpośredniość swej wiary, ponad zadowolenie i pewność, jaką posiadała świadomość dzięki pojednaniu się ducha z istotą oraz dzięki ogólnejwewnętrznej i zewnętrznej —^obecności istotyj. Ale duch nie tylko wzniósł się ponad ten szczebel i przeszedł do drugiego członu skrajnego **, jakim jest pozbawione substancji refleksyjne skierowanie siebie ku sobie sa-

0

* Hegel ma tu na myśli poglądy romantyków: obecny „szczebel ducha“, którego przezwyciężeniem ma być filozofia Hegla.

** Drugi człon skrajny — das andere Extrem; ruch rzeczywistości odbywa się według tej samej formuły, co ruch myślenia, według formuły , sylpgizmu. Istotnym jednak momentem tego ruchu jest dla Hegla termin średni, który pośredniczy między terminami skrajnymi i daje wiedzę yirawdziwą {zapośredniczoną,': a nie bezpp.-. średnią^zmysłową). „Extrem“ i „Mitte“, o ile występują w sferze rzeczywistości, tłumaczymy przez człon skrajny (średni)^-

m,