DCP
01

2.    Pomiary ciśnień (manometria).

Pomiary te obejmują szeroki zakres wartości ciśnień od pomiaru próżni (próżmomie-rze, wakuomctry) do ciśnień bardzo wysokich (różnego rodzaju manometry). Większość stosowanych próżniomierzy i manometrów służy do pomiarów statycznych i do tej kategorii elementów pomiarowych zaliczyć można: manometry hydrostatyczne, manometry pływakowe, dzwonowe, manometry typu wagi pierścieniowej, manometry puszkowe, mieszkowe, przeponowe, tłokowe oraz manometry ze sprężyną rurkową (Bourdona). Wszystkie wymienione rodzaje manometrów charakteryzują się dużą stałą czasową i dlatego praktycznie nadają się do pomiarów statycznych lub bardzo wolno zmiennych przebiegów dynamicznych.

Dla przebiegów o małych stałych czasowych a więc szybko zmiennych są stosowane manometry elektryczne. Podczas pomiaru ciśnienia metodą elektryczną jest wykorzystywanych kilka zjawisk fizycznych, w których wielkość fizyczna ciśnienia p jest przetwarzana na wielkość elektryczną, jak np. na siłę elektromotoryczną, na zmianę rezystancji elektrycznej lub na zmianę indukcyjności. W ostatnich latach są stosowane coraz częściej czujniki ma-gnetostrykcyjne, w których pod wpływem ciśnienia (siły) następuje zmiana indukcyjności. Czujniki tego rodzaju wymagają zasilania prądem przemiennym i są nazywane presduktora-mi.

W dużym zakresie pomiarów ciśnień są również stosowane czujniki działające na zasadzie powstawania siły elektromotorycznej w kryształach kwarcu pod wpływem ciśnienia. Elementy pomiarowe tego rodzaju noszą nazwę piezoelektrycznych i charakteryzują się bardzo małymi stałymi czasowymi.

3.    Pomiary położenia kątowego - drogi i przesunięcia.

W wielu obiektach regulacji wielkością wyjściową, regulowaną^ jest położenie kątowe, droga albo przesunięcie. Pomiary wymienionych wielkości są spotykane w serwomechanizmach, obrabiarkach sterowanych, w kopiarkach i innych urządzeniach automatyki. Ponadto mogą one służyć do pośrednich pomiarów innych wielkości fizycznych, jak np. siły, ciśnienia, prędkości oraz przyśpieszenia, dlatego odgrywają one bardzo dużą bardzo ważną rolę w automatyce.

Położenie kątowe może być mierzone metodą elektryczną za pomocą łącza selsynowe-go lub potencjometru obrotowego. Układ zawierający potencjometr obrotowy jest zasilany napięciem stabilizowanym. Bezpośrednią wielkością mierzoną w takim układzie jest kąt istniejący w obiekcie regulacji; wartość tego kąta jest przekazywana mechanicznie na suwak potencjometru obrotowego. Warto zaznaczyć, że zakres pomiarowy kąta przy stosowaniu potencjometrów wieloobrotowych może wynosić w x 3.60°, przy czym n <, 10.

Czujniki tensometryczne oporowe mogą służyć do pomiaru przesunięcia liniowego, jednak ich działanie wymaga stosowania pewnej siły F. Oprócz tensometrów do pomiaru przesunięcia liniowego rzędu mikrona lub ułamka mikrona są stosowane czujniki indukcyjne lub pojemnościowe. W porównaniu z czujnikami indukcyjnymi, czujniki pojemnościowe są bardziej stabilne i niezawodne w działaniu.

4.    Pomiary prędkości obrotowej, liniowej i przyspieszenia liniowego.

Często w obiektach regulacji zachodzi potrzeba pomiaru prędkości obrotowej n [ob-r/min], prędkości liniowej v [m/s] i przyspieszenia liniowego a [m/s²]. Szczególnie w automatyce napędów, obrabiarkach i innych obiektach dokładne pomiary powyższych wielkości mechanicznych mają decydujące znaczenie ze względu na dokładność pracy i stabilność układów automatyki. Istnieje wiele sposobów pomiarów prędkości obrotowej //. Do najważniejszych elementów pomiarowych prędkości obrotowej n należą prądnice tachometryczne prądu stałego i mierniki cyfrowe prędkości obrotowej.