DCP
16

moc wyjściowa regulatora i nie ma wówczas potrzeby stosowania oddzielnego elementu wy. konawczego. ponieważ w takim przypadku regulator jest równocześnie elementem wykona*, czym.    Iw

Spośród wielu rodzajów elementów wykonawczych, ze względu na ich funkcje, zna.    śni

czenie i działanie w układzie regulacji automatycznej można wyróżnić trzy podstawowe ro>    kV

dzaje: elementy wykonawcze o działaniu nastawczym, elementy wykonawcze o działaniu napędowym i elementy wykonawcze o działaniu wzmacniaczy mocy.    ka

I. Elementy wykonawcze o działaniu nastawczym są najściślej związane z obiektem re-    sil

gulacji, ponieważ w samym obiekcie bezpośrednio wpływają na zasilanie go energią lub    k(

strumieniem odpowiedniego surowca albo materiału. Do tego rodzaju elementów zalicza.    sil

ne są np. zawory lub zasuwy w rurociągach doprowadzających gaz lub ciecz do obiektu cjj

regulacji, dozowniki pyłu węglowego doprowadzanego do palenisk w kotłach i innych m-stalacjach grzewczych, pompy o zmiennym wydatku oraz w układach elektrycznych: dławiki nasycane, autotransformatory lub odpowiednie układy tyrystorowe.

Każdy element wykonawczy o działaniu nastawczym posiada charakterystykę statyczną

¥ - /(«)

przy danym zasilaniu odpowiednio dostosowaną do trzech następujących charakterystyk: obiektu regulacji, charakterystyki regulatora i charakterystyki zasilania.

Przykłady elementów wykonawczych o działaniu nastawczym - różnego rodzaju zawory, są pokazane na rys. 3.2. Wszystkie elementy wykonawcze o działaniu nastawczym powinny umożliwiać sterowanie ręczne i możliwość zadziałania awaryjnego. Dość często w układach automatyki jest stosowany układ równoległy - rys. 3.2a, z jednym zaworem sterowanym automatycznie a drugim nastawianym ręcznie - niesterowanym, umożliwiającym wybór punktu pracy na charakterystyce statycznej obiektu. Na rys. 3.26 i 3.2c są pokazane dwa przykłady schematów konstrukcyjnych zaworów: zwykłego i mieszającego.

di

sil

n

m

oł

pr

el

Rys. 3.2. Przykłady elementów wykonawczych o działaniu nastawczym: a) układ równoległy z zaworem sterowanym i z zaworem niesterowanym; b) schemat konstrukcyjny zaworu jednogniazdowcgo zwykłego oraz c) zaworu mieszającego

2. Elementy wykonawcze o działaniu napędowym są stosowane w celu uzyskania odpowiednich przesunięć, prędkości i przyspieszeń, zarówno kątowych jak i liniowych, w róż- ₍ nych typach obiektów działających w atmosferze bezwybuchowej i w atmosferze wybuchowej, zwłaszcza w przemyśle chemicznym.    V .

Istnieje kilka zasadniczych typów elementów tego rodzaju, realizowanych w wersji pneumatycznej, hydraulicznej i elektrycznej.

23