DSC00331

318 WYBÓB PISM PEDAGOGICZNYCH

być, iż gdy się często z nauczycielami frymarczą ^m. nić pojęć ani się nauczyć nie mogę. Obaćzyć tedy ma to ociec, a syna przy jednym nauczyciela pomięszkać nie¹ chaj dopuści a rozkaże; ale to też przy tym. aby i miedzy takowymi, którym by milo było często a dobrze mówić po łacinie. Ta rzecz jako potrzebna jest. tak też ociec syna tam ma zadać² a doma go nie dzierżeć. Cóż jeszcze? Domowa nauka nic nie sprawi, aby dziecię też mogło niejako o niektórych rzeczach rozsądek dać jako Ouintilianus mówi: „Sensum ipsum, qui communis dicitur, ubi discet, cum sea congressu, qui non hornini-bus solum, sed nutis quoque animalibus naturalis est, segregarit" — to jest: Wiadomości pospolitych rzeczy kędy się ten może nauczyć, który się od towarzystwa ludzi, które nie tylko ludziam. ale też i niemym zwierzętom własne jest, oddali i odłączy. Jakoby rzeki: żadnej wiadomości o rzeczach ten człowiek nie może sobie nabyć albo naspiżować^m, który sam tylko w kącie mięszka, nie mając żadnych schadzek albo towarzystwa z ludźmi. Nic też nie może mieć rozsądku, bo rozsądek z wiadomości urasta, a wiadomość z pospolitowania^M miedzy ludzi siły bierze, gdy się kto miedzy ludźmi schowa z których rzeczy bacząc, wszytko sobie zgromadza a w pamięć chowa, w czym potem mądrym się stać musi. Przeto tedy, iż mądrość zacne dobro jest dla

1

**• — ten.: gdy często zamieniają jednego nauczyciela na drugiego.

“⁷ zadać — oddać.

2

rozsądek dać — rozsądzić, ocenić.

**' naspiżować — zaopatrzyć w spiżę, tj. prowiant; nagromadzić.

pospolitowanle — obcowanie.

^Ul schować się — wychować się.