DSC00325

312 WYBÓR PISM PEDAGOGICZNYCH

pustelnicy albo mniszy w klasztorze, szkołują. Ten skład^m a przystósowania wyrozumienie z tych słów rozumieć a pojąć każdy może, gdy jedno je sobie rozbierać a roztrząsać będzie. Ouintilianus orator^m, któregośmy niedawno wspominali o tym tak pisze: ,.Miedzy którymi rzeczami ten, który ma się stać oratorem dobrym i którego będzie potrzeba miedzy ludźmi obco* wać^m a około Rzeczy Pospolitej się obierać^m. nie-chajby się przyłożył za dzieciństwa, aby się nie chronił ludzi, ani też osobliwego a jakoby dennego^m żywota wiódł" Którymi słowy ten człowiek wydawa swoję sentencyją^m i rozumie to, iż daleko lepiej jest i pożyteczniej, gdy dziecię się miedzy niejakim zgromadzeniem ^drugich poćdwych dziatek preceptora"¹ dzierży, a od niego rzeczy przystojnych i potrzebnych nabywa. Przeto — mówi — ten, który ma się stać oratorem i którego potrzeba będzie miedzy ludźmi przebywać, jakoby If rzekł: człowiek, który ku temu stanowi a stopniowi ma wolą przyść, oratorem aby dobrym byt widzian, ma się wtenczas i ku temu przykładać, jakoby się miedzy ludźmi przecierał, i owszem, orator dlatego rzeczy czynić ma się uczyć, aby miedzy ludźmi w tym się pokazał. A krótko mówiąc: orator nie sam dla siebie ma się ora-toryjej "• uczyć, ale dla inszych ludzi, przyjaciół i samej

^m skład — tu: zdanie.

^m — mówca Kwinty lian (zob. przypis 21 do traktatu II). "* — tzn.: który będzie potrzebował obcować z ludźmi ^m obierać się około czegoś — zabiegać o czyjeś sprawy. ^m denny — ukryty w cieniu. ^m — Kształcenie mówcy UL "* — tzn.: wypowiada swoje zdanie.

*■ preceptor — nauczyciel ⁸⁴ oratoryja — sztuka krasomówcza.