DSC00483

yg Część I. Podstawy komunikacji

yg Część I. Podstawy komunikacji

kompetentny. Sytuacje takie pokazują, jak trudne może być osiągnięcie wiedzy na temat tego, co powiedzieć i zrobić w sytuacjach komunikacyjnych.

Zdobycie wiedzy na temat komunikacji nie jest łatwe. Uczymy się komunikacji przez wiele lat w sposób nieformalny, zazwyczaj metodą prób i błędów. Względnie małą ilość czasu w życiu spędzamy na pisaniu - przez większość komunikujemy się interpersonalnie, w grupach i w sytuacjach publicznych. Chociaż prawie każdy z nas przez ponad dziesięć lat otrzymuje formalne instrukcje na temat umiejętności pisania, tylko niewielu dostaje formalne instrukcje na temat komunikacji ustnej. Twoi rodzice mogli dę nauczyć ogólnych zasad współżycia społecznego, takich jak uprzejmość, zwracali uwagę na mówienie „proszę” i „dziękuję”, ale jak często rodzice zabierają swoje dziecko na bok, żeby wyjaśnić mu, jak podążać za tematem rozmowy lub mówić po kolei w jej trakde? Na przykład, czy ktoś kiedykolwiek nauczy ł dę, że kiedy chcesz coś powiedzieć w trakde rozmowy, to należy poczekać, aż inny mówca zakończy zdanie, nawiązać kontakt wzrokowy wskazujący na gotowość, lekko usztywnić postawę, wstrzymać oddech i korzystać z gestów? Prawdopodobnie znasz te wszystkie wskazówki, ale można przypuszczać, że wiedzę tę zdobyłeś nieformalnie.

Wiedza może być z grubsza podzielona na „co” i „jak” i jest określana odpowiednio jako wiedza deklaratywna i proceduralna. Wiedza deklaratywna zawiera znajomość tematów, stów, znaczeń itd., wymaganych w jakiejś sytuacji. Wiedza proceduralna to wiedza na temat tego, jak w określonej sytuacji zbierać, planować i odtwarzać wiedzę deklaratywną. Kiedy starasz się o prawo jazdy, to zdajesz egzamin pisemny z przepisów- ruchu drogowego i wiedzy o prowadzeniu pojazdu (wiedza deklaratywna) oraz egzamin z umiejętności kierowania samochodem, w którym sprawdzane są rzeczywiste umiejętności wykorzystywania wiedzy deklaratywnej w samochodzie podczas jazdy (wiedza proceduralna).

Dla większości z nas kwestią zasadniczą podczas oceny czyichś umiejętności prowadzenia samochodu jest jego lub jej rzeczywiste kierowanie autem. Podobnie jest z komunikacją. Działanie zależy od motywacji i wiedzy, ale w rezultacie to rzeczywiste zachowanie jakiejś osoby i jej umiejętności są oceniane jako kompetentne lub nie.

2.2.3. Umiejętności

Można być świadkiem zarówno okropnych, jak i fantastycznych przedstawień teatralnych. Nawet najgorsi aktorzy są zmotywowani do dobrej gry i prawdopodobnie znają tekst sztuki. Co zatem sprawia, że ich przedstawienia są złe? Oczywistą odpowiedzią jest to, że brakuje im umiejętności aktorskich, pozwalających na wykorzystanie swojej motywacji i wiedzy.

Umiejętności to powtarzalne zachowanie zorientowane na cel. Muszą być powtarzalne, ponieważ każdemu udaje się coś przypadkowo, ale jeżeli nie potrafi osiągnąć tego ponownie, to nie jest to umiejętność opanowana przez daną osobę.

Możesz rozpocząć przemówienie od bardzo śmiesznego wstępu, ale Jeśli nie wywołasz śmiechu ponownie, nie można o tobie powiedzieć, że masz umiejętność tworzenia humorystycznych wstępów. Umiejętności są zorientowane na cel. ponieważ muszą być planowane z zamiarem osiągnięcia czegoś. Jeżeli nie są, to są po prostu zachowaniami, a nie zachowaniami wymagającymi umiejętności. Stwierdzenie, że Jakaś osoba jest utalentowanym komikiem, to powiedzenie, że celowe zachowania tej osoby skutecznie wywołują śmiech i oklaski widowni.

Umiejętności komunikacyjne występują zarówno na poziomie ogólnym, jak i jednostkowym. Na poziomie ogólnym, np. niezależnie od kręgu kulturowego, ludzie powinni umieć zadawać pytania, wyrazem twarzy prezentować takie emocje, jak złość, smutek, radość oraz wykonywać rytuały związane z witaniem kogoś (uścisk dłoni, ukłony, machanie oznaczające „cześć”). Wszyscy ludzie we wszystkich kulturach tworzą rutynowe wzory zachowań, wykorzystywane w określonych sytuacjach. Niemniej na poziomie jednostkowej sytuacji każde wydarzenie komunikacyjne reprezentuje niepowtarzalną interakcję. Towarzyska pogawędka prawdopodobnie zawsze wygląda jak towarzyska pogawędka, ale każdy jej epizod jest inny niż to, czego wcześniej doświadczyłeś. Dlatego też niektóre umiejętności są wykorzystywane prawie we wszystkich sytuacjach, _{s rawtt} ~ a niektóre są zarezerwowane tylko dla tych bardzo szczególnych, jakie są składniki modelu

Stale wykorzystujemy umiejętności komunikacyjne, które dob- kompetencji rze sprawdziły się w przeszłości. Chociaż każda pierwsza randka jest ^komu”^k*?^{|ne| 1 <aym Sl?}

inna, istnieje wystarczające podobieństwo, że ludzie myślą na jej ___

temat w taki sam sposób albo że mają model tego, co prawdopodobnie się wydarzy i kiedy. Wiedza ta stanowi ich model roboczy (Berger, 1987). Stąd osoba komunikująca się nabywa nowe umiejętność przez całe życie. Różne role i sytuacje wymagają odmiennych połączeń tych umiejętności, a umiejętności przypisane jednej roli są wykorzystywane w innej. W rezultacie, aktor wnosi repertuar swoich umiejętności w każde przedstawienie, wybierając i wykorzystując te, które dadzą najbardziej kompetentne przedstawienia.

Żeby komunikować się kompetentnie, musimy być zmotywowani, posiadać wiedzę i umiejętności. Te trzy kluczowe składniki mogą być wykorzystane do analizy kompetencji lub jej braku osoby komunikującej się w każdej sytuacji. Kiedy komunikujemy się, stosujemy te trzy elementy w rzeczywistej sytuacji, wobec określonego rodzaju widzów, co doprowadza nas do kontekstu - czwartego składnika naszego modelu.

2.2.4. Kontekst

Kontekst komunikacji tworzy ramy, w których zachodzi interakcja. W muzeum patrzysz na obraz i często nie dostrzegasz jego ram, ale to ramy ustalają granice, określają, co jest na obrazie, a co poza nim, definiują, co powinno się uważać za samą sztukę. W komunikacji kontekst składa się z dostrzeganych przez nas granic, które pomagają nam w ustaleniu, co jest komunikacją i jaka być powinna.