DSC00909

bez większych trudności tytuły Anny i Ferdynanda, węgierskie natomiast rozdwoiły się. Znaczna część społeczeństwa poparła kandydata pochodzenia narodowego, możnego pana na Trenczynic, Jana Zapolyę. Doszło w efekcie do dwu elekcji i obrania dwu królów węgierskich — Ferdynanda Habsburga i Jana, którzy podjęli zbrojny spór o przeparcie własnych praw do panowania nad terytorium całego kraju. Ostatecznie terytorium to uległo podziałowi z mocy traktatu w Waradynic (1538).

Zygmunt I — jak się wydaje — nie był serio zainteresowany w spuś-ciźnie wełtawsko-dunajskiej, jakkolwiek podjął pewne kroki wstępne w celu zdobycia tronu węgierskiego. Zasadniczą przesłanką, jaką się zapewne kierował w tym wypadku król polski, była chęć uniknięcia konfliktu z Turcją. Rysowała się oczywiście ewentualność dwu konfliktów — w pierwszej kolejności z Habsburgami, w drugiej, patrząc dalekosiężnie — z sułtanem, o którego zbrojeniach i projektach wznowienia inwazji na Węgry powszechnie mówiono. Rozważania S. Smolki z jego nieprze-dawnionego mimo stuletniej metryki studium Po bitwie mohackiej objaśniają i uzasadniają stanowisko dworu krakowskiego

Należy nadto dostrzegać bliskość dat Mohacza i sekularyzacji Prus. Cesarz unikał zatargu z Wawelem o Prusy w momencie, gdy rozstrzygały się losy Czech i Węgier. On też okazał się najgorętszym orędownikiem przyszłego małżeństwa 7-lctniegc Zygmunta Augusta ze swą niespełna roczną bratanicą, Elżbietą ■. Jednakże z końcem 1527 r. Karol V miano-

>* S. Smolka. Po 6tfw/e mohackiej (Szkice historyczne, Warszawa 1883, i- W-133).

* Elżbieta urodziła się 9 VII 1526; kieska ped Mohaczem nastąpiła 28 VIII t.r. Karol V podkreślał w liście do brata potrzebę tego związku, aby odciągnąć dwór krakowski od ewentualnego popierania Zapolyi. Zoh. G. DecffeMier. Kn*\ w