DSCN0379

52

kalafonią* Do rur ołowianych stosuje się stearynę lub kalafonię* ’’ handlu znajdują się też gotowe pasty lutownicze*

Spoiwa twarde są to najczęściej stopy miedziowo-cynkowe siądze/ zawierające niekiedy dodatek srebra w celu zwiększy płynności.

Zawartość miedzi wynosi od 40 do 50%. Temperatura topniej - od 8£0 do 950°C* W rzadkich wypadkach stosuje się czystą miedź o temperaturze topnienia 1083°C, np* przy lutowaniu nakładek do narzędzi przeznaczonych do obróbki skrawaniem. Do złącz ze stali miękkiej, np. złamanej piły, stosujemy lutowanie na "srebro" /mosiądz z domieszką 12-35% srebra/, gdyż otrzymujemy wtedy dużą podatność na odkształcanie* Jako materiał oczyszczający i chroniący używany jest najczęściej borah, Wielkie znaczenie w nowoczesnej technice ma lutowanie aluminium i jego stopów. Jest ono bardzo trudne* Stosowane są specjalne stopy i odpowiednie środki oczyszczające*

D. Materiały spawalnicze

Do spawania gazowego najczęściej stosuje) się acetylen. Jest to gaz otrzymywany z karbidu i wody* Ma wysoką wartość opałce ponad 13000 kcal/m^* Otrzymywany jest w wytwornicach przy zsp chowaniu wielkiej ostrożności /gdyż jest bardzo wybuchowy/ clii rozpuszczoiy w acetonie w butlach malowanych na biało* Tleńm spawania dostarczany jest w butlach niebieskich pod ciśnienie! 150 kfi/cm². Butle tlenowe i acetylenowe powinny być chronione przed ciepłem i wstrząsami* Elektrody do spawania łukowego ty' wają otulone i nie otulone tzw* topliwe. Ha elektrodach otulo* nych znajduje się masa, która po spaleniu tworzy gazy osłania jące łuk elektryczny przed szkodliwym wpływem powietrza oraz działa jako topnik do żużlu, który tworzy się na powierzchni spawanego przedmiotu i tym samym oczyszcza powierzchnię metal’

15* stopt r*T,TKU 1 MAGSBZU

W przemyśle budowy maszyn i silników od chwili rozpowsz*^ nienia glinu /aluminium/ i magnezu starano się stosować te * tale ze względu na ich lekkość i odporność na warunki atmos^

n

ryczae. Wielkie zainteresowanie nimi wykazywał zwłaszcza prze* 1 mysł budowy samolotów. Dużą jednak przeszkodą w zastosowaniu aluminium była jego mała wytrzymałość mechaniczna, a przy zastosowaniu magnezu - mała wytrzymałość i łatwa zapalność. Dopiero zastosowanie stopów glinu i magnezu z innymi metalami 1 taającycb dużą wytrzymałość spowodowało przełom w konstrukcji maszyn i silników. Stopy o masie właściwej /ciężarze właściwym/ mniejszej od 2, których głównym składnikiem jest magnez, nazywane są ultralekkimi /bardzo lekkimi/, a stopy o masie właściwej większej niż 2, a mniejszej niż 3i noszą nazwę stopów lekkich.

A. Stopy lekkie

Około 60% glinu zużywa się w postaci stopów o masie właściwej wynoszącej około 2,8. Jako dodatki zwiększające wytrzyma* łość stosowane są miedź, krzem, magnez itp. Stopy aluminiowe, używane do budowy maszyn i silników, można podzielić na dwie grtgpy:

1.    Stopy nadające się do obróbki plastycznej, jak duraluminium

2.    Stopy o dobrych własnościach odlewniczych, jak silumin.

Stopy przerabiane plastycznie, z których najbardziej znane ™

są stopy z miedzią /około 4%/, magnezem /około 2%/, krzemem /około 1%/ i mangahem /około 1%/, odznaczają się wytrzymałoś* cią 1 twardością /Hg = 60 k&/mm^/ oraz podatnością na kucie, wal-cowanie, prasowanie i przeciąganie. Poza tym mogą być obrabianej cieplnie przez ogrzewanie do ok. 5O0°C i studzenie w wodzie,ma* ;'ą Zdolność sparzenia się naturalnego /przetrzymywanie przez kilka dni/, które może być przyspieszone przez ogrzahie dó temperatury 100-170°C, wygrzanie w tej temperaturze i następnie chłodzenie. Obróbka cieplna i następnie starzenie powodują wzrost wytrzymałości oraz twardości. Ze stopów tego typu, nada-ij jących się dó wyrobu blach, taśm, rur, drutu, bardziej znane jest dur aluminium /dural, alućur, alupolon/.

Odlewnicze stopy lekkie znajdują zastosowanie w postaci odlewów piaskowych kokilowych oraz wtryskowych. Temperatura top-1 hienia wynosi od 650 dó 750°C. najlepsze własności odlewnicze I wykazują stopy glinu z krzemem /około 10%/, znane pod nazwą