egz filozofia (27)

rozdział * | Okres hellenistyczny i filozofia neoplatońska 133

z których części nie można zrealizować, co prowadzi do cierpień. Epikurejczycy wybrali tę drugą możliwość, jedynie maksymalne eliminowanie potrzeb może ochronić człowieka przed.cierpieniami. W życiu nie chodzi o to, żeby piętrzyć swoje potrzeby ponad miarę, bo nigdy nie jesteśmy w stanie ich wszystkich zrealizować, chodzi o to, by być szczęśliwymi, co musi wiązać się z eliminowaniem potrzeb. Można zatem wyróżnić trzy.typy.przyjenino-.

nienaturalne

i niekonieczne. Zaspokajać należy te pierwsze, ograniczać drugie, a wystrzegać się trzecich.

Drugim źródłem cierpień jest nięwiedza i -mevviara w .możliwość osiągnięcia szczęścia: Ludzie są nieszczęśliwi, gdyż brak wiedzy potęguje ich cierpienie, np. strach przed bogami, strach przed śmiercią, strach przed brakiem osiągnięcia szczęścia. Gdy człowiek posiada wiedzę, nie boi się często wyimaginowanych rzeczy; np. wiedząc o zaćmieniach słońca, traktuje ten fakt jako naturalny, a niejako fatalny omen. Znany jest również tzw. czwórmian leczniczy Epikura, czyli filozoficzne lekarstwo na wyzbycie się cierpienia^

1) nieuzasadniony.jest lęk przed bogami, którzy nie ingerują w życie ludzkie, 2) niezrozumiały jest lęk przed śmiercią, bo nie jest ona dla nas niczym istotnym, tylko rozpadem atomów złożonych, 3) przyjemność,-właściwi^ rozpoznana, jest osiągalna dla każdego, 4) cierpienie albo trwaJktótko, albt jest łatwe do zniesienia. Warto zwrócić uwagę, że to epikurejskie powiązań ił szczęścia z wiedzą jest wyraźnym rysem sokratejskim i pozwala zauważyć podobieństwo pomiędzy szkołą epikurejską i stoicką.    _

Założycielem szkoły sceptyckiej był Pirron z Elidy, który w kwestiach ” fizycznych był zwolennikiem teorii atomistycznej. Można nawet pokusić się o nakreślenie linii rozwojowej, która ukazuje kierunek inspiracji: Demokryt -Metrodor z Chios - Diogenes ze Smyrny - Anaksarchos - Pirron. Sekstus Empiryk w Zarysach Pirrońskich dzieli filozofię na dogmatyczną, akademicką i sceptyczną. Tę ostatnią wiąże właśnie z Pirronem. Dogmatycy uważają, że znaleźli prawdę, akademicy z kolei sądzą, że jej nie można uchwycić, zaś sceptycy, dystansując się od dogmatycznych rozstrzygnięć, wytrwale szukają dalej. Sceptycyzm stoi zatem w opozycji do wszelkiego dogmatyzmu. Źródłowo oznacza on - co potwierdzają tezy Pirrona przekazane nam przez jego ucznia Tymona - badanie, ciągłe poszukiwanie prawdy uzupełnione świadomością, że jeszcze jej się w pełni nie poznało, a zatem sceptyk zmuszony jest