EKD 03

Kleimy koła

Najlepiej, najstaranniej wykonane koło z kartonu nie zastąpi koła toczonego, fabrycznego, zwłaszcza w modelach jeżdżących. Nie przejmujmy się tym zbytnio, modele kartonowe przeważnie są przeznaczone na wystawy, gdzie koło z kartonu może być ładniejsze niż z innego tworzywa; a jeśli miałyby jeździć zastosujemy w nich koła fabryczne. Zrozumiałe, że do różnych pojazdów trzeba będzie zastosować różne sposoby, różne technologie wykonania.

Do modeli kolejowych wielkości HO (1:87) i Om (1:45), czyli na tor 16,5 mm potrzebne będą koła, właściwie to zestawy kołowe mało różniące się od siebie i mogą być wykonane podobnie.

Zestaw kołowy (modelarski) składa się z dwu kół i osi, każde koło z obrzeża, wieńca bieżnego, tarczy i — ewentualnie — pierścienia. W większości wagonów normalnotorowych wieniec bieżny (nowy) ma średnicę 1000 mm, w wagonach kolei wąskotorowych te średnice są bardziej zróżnicowane. Wymiary modelowego zestawu kołowego są ściśle określone w normach modelarskich (NEM312, 313 i 314).

tra dobrać krążki do podkładki). To bardzo uatrakcyjnia taki zestaw, poprawia jego tzw. własności biegowe i daje charakterystyczne stuki na złączach szyn.

Do wagonu 4-osiowego wielkości 0(1: 45) potrzebne będzie 5-6 krążków na koło, czyli łącznie 40-50 krążków, równo, jednakowo wyciętych z grubej tektury. To już dość kłopotliwe.

Do opisanego modelu wagonu taboru WKD zaproponowałem koła wykonane metodą najczęściej stosowaną, dającą największe możliwości modelowania, którą nazwałem klasyczną. Wieniec jest wykonany w po-

Najmniejsze koła, do średnicy 5-6 mm, najłatwiej wykonać zwijając pasek kartonu (pamiętając o anizotro-powości) i przyklejając go do krążka z grubego kartonu.

Przy większej średnicy wieńca równe sklejanie wąskich, długich pasków (nawet po kilkadziesiąt centymetrów) jest trudne i... nudne. Wygodniejsze jest wtedy

sklejanie kół z tekturowych krążków. Przy szerokości wieńca 3 mm potrzebne będą 3-4 krążki bardzo równo wycięte cyrklem i dokładnie współosiowo złożone. Między krążki tekturowe można wkleić podkładkę metalową o dokładnie dobranej średnicy (łatwiej o części milime-staci z kilku warstw zwiniętego paska, podobnie jest sklejona piasta; obydwie te części są przyklejone do krążka z tektury, z wierzchu jest przyklejona tarcza z graficznie zaznaczonym kształtem, dwa koła są nasadzone na oś z drutu średnicy 1,0-1,2 mm i połączone w całość tuleją. Cała trudność wykonania dobrego ze

stawu polega na równym wycięciu krążków i sklejeniu wieńca, ale jeszcze więcej uwagi wymaga współosiowe sklejenie wszystkich części. Jeśli kiedyś będziemy budować kartonowy model przeznaczony do ruchu podpowiem, jak zapewnić współosiowość przy klejeniu. Nie wszystkie koła udadzą się od razu, dlatego na arkuszu dałem zapasowe części kół.

W modelu wystawowym zestaw może być wklejony, częściej jednak chcemy aby się toczył. Najprostszym sposobem jest osadzenie końców osi (czopów) w otworach ramy przykrytych imitacjami maźnic. Dobrym i sprawdzonym sposobem łożyskowania zestawu, zwłaszcza w modelach najmniejszych, jest osadzenie ich na nieruchomej osi, o średnicy sporo mniejszej niż średnica otworów w kołach.

6