Giddens107

nic prze/, nic stwarzani Jak mówiłem, instytucje •».» w/orcum działań społecznych, reprodukowanymi w pewnym obs/aną czasu 1 przestrzeni. Warto się przez chwilę zastanowić, /czym J się to wiąże. Mówiąc o ..reprodukcji" działali społecznych lut systemu społecznego, marny na myśli powtórzenie pode nych wzorców działania przez podmioty oddalone od siebie w czasie i przestrzeni Należy zwrócić na to szczególną uwagę. ponieważ w większości teorii społecznych - równiej w teorii Durkhcimu panuje tendencja do myślenia o repi dukcji w kategoriach fizycznego naśladownictwa, co imvc| mieć szkodliwe konsekwencje. Systemy społeczne obejmuj! wzorce relacji pomiędzy jednostkami 1 grupami Wielu socjologów przedstawia owe wzorce )»k ściany budynku albo s/kiclct ciała. Jest to koncepcja błędna, ponieważ: wyobrażą społeczeństwo zbyt statycznie lub niezmiennie, pomija fukl.j ze wzorce systemów społecznych istnieją tylko wtedy, gdyl jednostki aktywnie powtarzają pewne formy zachowania, przejęte z innego czasu 1 miejscu. Jeśli chcemy pozostać przy tego rodzaju porównaniach, powinniśmy raczej powiedzieć, że systemy społeczne są podobne do budynków, które w każdym momencie ulegają ciągłej przebudowie do ostatniej najmniejszej twoi zącej je cegiełki

2. Wynika stąd. że praktyczne implikacje socjologii nic są 1 nic mogą być dokładnym odpowiednikiem technologicznych zastosowań nauki. Atomy nie mogą się dowiedzieć, co mówią o nich naukow cy i w świetle tej wiedzy zmienić swego zachowania. I.udzie są do tego zdolni. Dlatego stosunek socjologii do swego przedmiotu musi być inny mz w przypadku nauk przyrodniczych. Jeśli traktujemy dzuduma społeczne jako mechaniczny zbiór wydarzeń rządzonych prawami naturalnymi nic rozumiemy przeszłości 1 nic pojmujemy, jak analiza socjologiczna może wpłynąć na naszą przyszłoś¹. Będąc ludźmi nic tylko żyjemy w historii, ale nasze rozumienie historii jest integralną częścią lego. czym jeM i czym może situ się Imiona Dlaicgo nic może nas zadowolić myśl Cumie'a Prevair pour/wuvoir.oznaczająca możliwość technologii społecznej. W naukach społecznych stykamy się / Innymi ludźmi, a nie / bezdusznym światem przedmiotów. Często widać to wyraźnie. gdy okazuje się. że to. co uczestnikom pewnych wydarzeń wydawało się nieuchronne i niezmienne, podobne do praw natury, w rzeczywistości jest tworem historycznym i że analiza socjologiczna może odgrywać rolę emancypacyjna w społeczeństwie ludzkim. Analiza socjologiczna uczy jednocześnie skromności. Choć wiedza może stanowić istotny składnik władzy, nic jest tym samym co władza Nasza zas znajomość historii jest zawsze tymczasowa i niekompletna.

Wyobraźnia socjologiczna: socjologia jako krytyka

Praktyka socjologii wymaga, jak twierdzę w tc| książce, obu dzenia tego. co Charles Wright Mills trafnie nazwał wyobraźnia socjologiczna’. Owo pojęcie przywoływane jest tak często, ze należy obawiać się trywializocji, zresztą sam Mills używa go raczej dowolnie. Dla mnie oznacza ono kilku pokrewnych form wrażliwości niezbędnych w analizie socjologicznej- Świat społeczny, zapoczątkowany przez współczesne społeczeństwa uprzemysłowione, istniejący do dzisiaj w kształcie stworzonym po raz. pierwszy na Zachodzie, mo/.nu zrozumieć jedynie dzięki cnocie potrójnego ćwiczenia wy obrazm. Formy wyobraźni socjologicznej obejmują wrażliwość historyczną, antropologiczną i krytyczną.

Istoty ludzkie, identyczne z nami pod względem gcnetycz ¹

23

1

Oiwfci Wrtjłln MilU, /hr Stu mlumuil louininiiiinit. Hannondfwi>nti 1970