IMAG0342

PRZYSZŁOŚĆ SPOŁECZEŃSTWA OBYWATELSKIEGO 251

którzy obecnie wypierąją się rozumu i prawdy, a opierają się na metafizyce, która uznaje jedynie czyste korzyści i ukrytą władzę. Papież broni rozumu, którym oświeceni pogardząją. Papież przemawia za prawdą rozpoznawalną przez rozum, podczas gdy oświeceni zaprzeczają możliwości prawdy i ukrywąją się pod płaszczykiem interesów klasy, rasy, płci czy władzy. Przemawiając za rozumem i prawdą, Jan Paweł II pisze: „Jeśli nie ma transcendentnej prawdy, której człowiek będąc posłuszny, osiąga swoją pełną tożsamość, to nie ma także żadnej pewnej zasady gwarantującej sprawiedliwe stosunki między ludźmi. Ludzki egoizm, czy to klasowy, czy grupowy, czy narodowy, w sposób nieunikniony ustawi ich w opozycji wobec siebie. Jeśli nie uznąje się transcendentnej prawdy, silą władzy przejmuje kontrolę, a każda osoba zmierza do pełnego używania środków, jakimi dysponuje, by wymusić własną korzyść lub własny pogląd, bez baczenia na prawa innych'*.

Podsumowując, wydąje się, ze Tocqueville miał rację, gdy mówi!, że bez wiary w* Stwórcę dla Którego wszystko co jest, jest zrozumiałe, ponieważ On pojął byt, zanim go stworzył, i wszystko jest uświęcone i dobre, ponieważ On to kocha, że bez tego, podstawy demokracji są słabe i narażone na upadek. Nie dotarło jeszcze do demokratycznych humanistów to przesłanie, że ekologia wolności opiera się na ograniczonym zakresie pojmowania ludzkiej natury i „systemu naturalnej wolności". Bez koncepcji prawdy ludzie nie mogą przekonywać się nawzajem czy rozmawiać ze sobą, powołując się na czytelność doświadczenia. Bez zaangażowania w prawdę rozum przestąje mieć sens, natomiast jedynym, co się wówczas liczy, jest władza. Religie, a z pewnością te religie, które mówią o Stwórcy i Sądzie Ostatecznym, utrzymują w sumieniach żywe standardy prawdy, które znąjdują się poza ludzkimi preferencjami.

Tłum. Alicja Legutko

Artykuł The Futurę of Civil Society zamieszczony w tomie esejów Michaela Novaka Three In One pod redakcją Edwarda W. Younkinsa (Rowman and Littlefield 2001) publikujemy za łaskawym zezwoleniem Autora