/■ifcniam państwa jest dostosowani porządku ekonomi* mego do zmieniających *k warunków środowiska ekonomicznego, o ile gospodarka miała by się znajdować Misko technicznej granicy możliwici produkcyjnych. Porządek ekonomiczny w aspekcie pozytywnym to faktycznie istniejąca struktura instytucji ekonomicznych. Porządek normatywny (pożądany) to racjonalne połączenie różnorodności instytucji ekonomicznych w sprawnie funkcjonującą całość (Ordo). Między faktycznym a pożądanym jest luka. •* ■
1.4 Porządek ekonomiczny i proces transformacji Państwo dostarcza specyficznego czynnika produkcji -porządku ekonomicznego. Transformacja porządku ekonomicznego jest ostateczną formą dostosowania się systemu do wymogów środowiska wewnętrznego i zewnętrznego, pociąga za sobą przejście z chaosu do nowego systemu. Następuje wymiana instytucjonalnych ram gospodarki bo się nie sprawdził}’.
2. » U wafli wstconc - rynek jako system instytucji
Gospodarka rynkowa to złożony system. Reforma instytucjonalna czyli zdefiniowanie i wprowadzenie w życie nowych reguł gry rynkowej, a także stworzenie właściwych warunków przebiegu tej gry jest przede wszystkim zadaniem państwa.
7 7 Rynek, system pfwy j minimalny starigard etyczny Proces rynkowy jest zbiorem transakcji i kontraktów porządkowanych i kontrolowanych przez ekonomiczne instytucje tynkowe. Koszty transakcji związane są z kosztami kontraktu. jego realizacji, monitoringu itd. Dlatego ważne są normy etyczne i prawne do przestrzegania zawartych umów. Normy prawne decydują o sprawności mechanizmu rynkowego. System prawny i minimalny standard etyczny to nierozłączne cechy sprawnie działającego rynku.
Podstawowe instytucje gospodarki rynkowej: 1 wolność działalności gospodarczej, umów i handlu: 2 prawa własności, prywatyzacja, reprywatyzacja; 3 porządek monetarny, twarde ograniczenie budżetowe; 4 pełna i ograniczona odpowiedzialność za zobowiązania (spółki z o. o ); 5 konkurencja, polityka antymonopolowa; 6 rynki kapitałowe i ich regulacja; 7 stałe zasady polityki ekonomicznej państwa. *'• !>_<. .^
3. Państwo, grupy interesów i aktywność typu rentseekinz ^ . ł f«
W centralnie planowanej gospodarce socjalistycznej biurokracja gospodarcza i aparat partyjny kontrolują proces alokacji zasobów , w szczególności reglamentację i przedziały , środków produkcji. To daje możliwość korupcji.
3, g Sektor nierynkowy. grupy interesów i proces transformacji
Po S latach transformacji w Polsce był ostry dualizm. Z jednej strony dynamicznie rozwijający się sektor rynkowy z drugiej wykazujący duże trudności adaptacyjne sektor nierynkowy (przemysł ciężki, zbrojeniowy, górnictwo, energetyka). Cześć z przedsiębiorstw z sektora nierynkowego nie chce samodzielności by uniknąć odpowiedzialności materialnej /a swoją działalność. -
W Polsce przed rokiem 1989 była transformacja nomenklaturowa zwanS spontaniczną.
Jasne reguły gry rynkowej, porządek ekonomiczny i silne, choć ograniczone w swoich rozmiarach i kompetencjach państwo nie stwarzają tak widu okazji do kreowania indywidualnego bogactwa przez reniseeking.
t,CK
lin diii