wstęp do teorii polityki img 175

165

Kryterium współcześnie najważniejszym jest poziom rozwoju ekonomicz-no-tcdmologicznego państwa. Im wyższa nowoczesność struktury gospodarki narodowej i stały dostęp do surowców, tym większa możliwość odniesienia sukcesu ekonomicznego tak w czasie wojny, jak i pokoju. Zyski ze sprzedaży własnych towarów na rynkach światowych ora/, wykorzystanie narzędzi ekonomicznego nacisku na państwa słabsze może doprowadzić do wzmocnienia państwa, a często do podniesieniajego rangi w stosunkach międzynarodowych. Dobrze zorganizowana i nowoczesna gospodarka daje również ogromne szanse na wypadek wybuchu wojny.

Łatwo można zauważyć, że do współczesnych potęg światowych należą państwa o najwyższym stopniu rozwoju gospodarczego (Stany Zjednoczone, Japonia, Niemcy, Wielka Brytania), a kraje dążące do osiągnięcia takiej pozycji Sżybko zbliżająsię swym potencjałem ekonomicznym do najmocniejszych. Przykładem może być ChRL, która umiała wykorzystać swój potencjał ludnościowy, terytorialny, a z czasem i ekonomiczno-technologiczny stając się krajem na tyle silnym, by dołączyć do grupy państw najpotężniejszych.

Kryterium militarne, często używane jako decydujące o randze państwa w dobie rozwoju ekonomiczno-technologicznego traci na znaczeniu, choć wciąż znajduje się w grupie czynników najważniejszych i świadczących o mocarstwowo-ści. Posiadanie broni ofensywnej przez wiele wieków służyło i niekiedy służy bezpośredniemu lub pośredniemu wywieraniu nacisku na państwa słabsze lub leżące w strefie wpływów. Posiadanie broni atomowej natomiast spełnia funkcję odstraszania i niejako komunikatu dla społeczności międzynarodowej o możliwościach siłowych państwa. Rosja np. kusi byłe republiki radzieckie ofertą,.parasolanuklearnego” i dyspozycyjnościąswojej potęgi wojskowej¹.

2. Topologie mocarstw

Ponieważ działalność mocarstw pośrednio lub bezpośrednio wpływa na całą społeczność międzynarodową ich typologii można dokonać pod względem zasięgu tych oddziały wań oraz ich rodzajów.

Dzieląc mocarstwa według zasięgu wpływów należy wyróżnić trzy typy mocarstw: globalne (Stany Zjednoczone, ZSRR), regionalne (Francja, Japonia, Brazylia), subregionalnc (Polska).

Mocarstwa globalne często zwane światowymi posiadają odpowiedni potencjał tak ekonomiczny, militarny, jak i polityczny by oddziaływać w skali całego świata i we wszystkich dziedzinach życia międzynarodow ego. Należy podkreślić, że mocarstwa globalne są państw ami o interesach zlokalizowanych na całej kuli ziemskiej, a nawet i w Kosmosie. Odnośnie przestrzeni kosmicznej, od kiedy dwa supermocarstwa IJSA i ZSRR uzyskały zdolność opanowania tej części świata

1

Janusz Stefanowicz, Anatomia polityki międzynarodowej, Toruń: Wydawnictwo Adam Marszalek 2000, s. 115.