34192 wstęp do teorii polityki img 57

62

miarów, wyodrębnianych wediug kryterium przedmiotowego. Zgodnie z typologią Ryszarda Zięby są następujące rodzaje bądź wymiary bezpieczeństwa’⁵:

-    Bezpieczeństwo polityczne — określa stan pewności przetrwania i rozwoju systemu politycznego danego państwa bądź grupy państw, a zatem stabilności rządów i wewnętrznej stabilności samych państw. Często badacze włączajątu również czynnik wartości, tzn. pewność przetrwania i rozwoju ideologii uzasadniającej obraną formę rządów¹⁵, lecz tu posłużono się metodą wyodrębnienia oddzielnej płaszczyzny: bezpieczeństwa ideologicznego.

-    Bezpieczeństwo militarne - oznacza pewność przetrwania i rozwoju państwa lub grupy państw wynikąjącąz braku zagrożeń natmy wojskowej, a w wypadku ich wystąpienia - pewność- zdolności odparcia agresj i przy użyciu sil zbrojnych. Jest to najbardziej klasyczne pojmowanie bezpieczeństwa, z tym wymiarem wiążąsię pojęcia równowagi sil, sojuszy, wyścigu zbrojeń, rozbrojenia, (niejproli feracji broni masowego rażenia”.

-    Bezpieczeństwo ekonomiczne — oznacza pewność przetrwania i rozwoju systemu gospodarczego państwa wraz z jego instrumentami, gwarantujących zachowanie państwu odpowiedniej pozycji w międzynarodowych stosunkach gospodarczych i odpowiedni standard życia ludności. Równocześnie, można się zgodzić, żc współcześnie „wojna gospodarcza” może stanowić substytut użycia siły militarnej w celu zmniejszenia siły (czy zniszczenia ekonomicznego) przeciwnika¹⁸.

-    Bezpieczeństwo ekologiczne - Najpełniejsza wydaje się tu definicja proponowana przez J. Kukułkę -„bezpieczeństwem ekologicznym jest [...] nie tylko brak niepewności, niepokojów i zagrożeń ekologicznych. Jest nim określona pewność zdrowego życia gatunku IudAiego w jego środowisku”, którą zmierzyć można w wymiarze podmiotowym, przedmiotowym i procesuainym. Z takiej definicji wynika nie-adekwatność ograniczaniatego pojęcia jedynie do wąsko rozumianej ochrony środowiska"’. Innymi słowy, bezpieczeństwo ekologiczne obejmuje „przestrzenny i czasowy zasięg zmian środowiskowych”. Tak rozumiane bezpieczeństwo środowiska naturalnego stanowi „podstawowy warunek dla bezpieczeństwa ludzi”²".

‘^s Zob Ryszard Zięba, Instytucjonalizacja bezpieczeństwa europejskiego: koncepcje — struktury funkcjonowanie, Wydanie IV, Warszawa: Scholar 2004, s. 31.

^lń Ibidem, s. 41.

^IT Bezpieczeństwo militarne i bezpieczeństwo polityczne, mają charakter tradycyjny i bywaja, mylnie postrzegane jako istota pojęcia bezpieczeństwa w nauce o stosunkach międzynarodowych.

¹¹ Zob. Molier, op.cit., s. 9-10. Szerzej ua tcmal problematyki bezpieczeństwa ekonomicznego zob. Barry Buzan, Ole Waevcr, Jaap de Wilde, „Enwironmental, Bconomic and Societal Security”. Working Papers 10, 1995, Centre for Peacc and Conllict Research, Copenhagen. s. 27—40. Por. Henry R. Nau, „Handel międzynarodowy a bezpieczeństwo międzynarodowe”, [w:] Bobrow, Mali-żak, Zięba (red.), op.cit., s. 93 100.

¹⁹ Szerzej zob. Józef Kukułka, „Ekologiczne czynniki bezpieczeństwa”, [w:] Kukułka (red.), Bezpieczeństwo międzynarodowe w Europie Środkowej. ,.,s. 106 [ Ok. Por. Molier, op.cit., s. 13.

²¹¹ Hugh Dycr, „Environmental Security: l'hc New Agenda”, [w:] Clive Jones, Caroiine Kerutedy-Pipc (red.), International Security’ in a Global Age: Securing the Twenty-flrsl Cenimy, London -Portland, OR: Frank Cass 2000, s. 151.