74696 wstęp do teorii polityki img 168

158

gnatarius2 lancie umowę inni również zacżynają ją łamać. Przykładami są umowy z międzynarodowymi instytucjami finansowymi;

•    przymus, który mam iejsce gdy decydenci jednego państwa grożą nałożeni em sankćjijesli ich odpowiednicy w innym kraju nie zmienią zakresu autonomii. Państwo będące ccicm przymusu może zgodzić się na niego lub stawiać opór. Powoduję to zmianę pozycji jednego z państw na niekorzyść względem drugiego. Następuje asymetria władzy. Przykładami mogą być wszelkiego rodzaju sankcje ekonomiczne;

•    narzucaniejctóre zdarza się gdy rządzący w danym państwie nie mają możliwości wyboru i muszą zaakceptować wpływ z zewnątrz za cenę utrzymania się pr/y władzy lub są jej pozbawiani. Powoduje to pogorszenie pozycjiJednego z państw względem drugiego. Następuje asymetria władzy, Zdarza się to w stosunkach międzynarodowych, w okresach istnienia stref wpływów i kondomi-niów. Przy-kładem mogłyby być państwa satelickie w okresie istnienia ZSRR⁴⁵.

Zakres suwerenności politycznej jest zależny..obecnie, od kil ku następujących zjawisk i procesów' międzynarodowych: globalizacji i integracji, współzależności i tTansnarodowości^{1 26}.

Procesy te wpływąjąna „wypływanie suwerenności” z państw; zmieniając trzy podstawowe wyznaczniki jego suwerenności: terytorium, ludność i władzę.

1

¹⁵ Krasner, „Rethinking the Sovereign State...”, 5.26-34, Ciekawe stanowisko prezentują Alvin i Hcidi Tofflcr pisząc: „ONZ Ziiklada, że każde państwo jest suwerenne. Ale suwerenność lo mil. Od strony technicznej oznacza, że żadne państwo nie może kierować wewnętrznymi sprawami innego państwa. Nikt nie ma prawa mówić Kim Dzong Iłowi, przywódcy Korei Północnej, co ma robić albo zmuszać go, żeby coś zrobił. A tak właśnie postępują Stany Zjednoczone, Chiny i inne kraje. Próbujągo zmusić, by zrezygnował z broni nuklearnej, którą, jak Kim twierdzi, Korca posiada. Gdyby wobec Korei użyto broni albo oddziałów wojskowy-ch, 7. pewnością stanowiłoby to naruszenie jej suwerenności. Ale gdyby Chiny odcięły'jej dostawy ropy naftowe], co mogłoby wywrzeć wpływ' na Kima, czy takie działanie stanowiłoby pogwałcenie su wereiuiości? (...) Teoria suwerenności miała sens ponad 350 lat temu, kiedy stosunki miedzy państwami były' o wiele prostsze. Ale czy nadal ma sens gdzie są jej granice?”. Zob. „Suwerenność do lamusa?”, Rzeczpospolita, nr42 (562), 18 19.10.2003.

2

Szerzej zob. Torsten Stein,„Suwerenność, orgaoizacjaraiędzynarodowa i integracja”, f w:] Czplmski (red.), op.cit., s. 41-48; Angela E. Stent. „Wzajemny stosunek suwerenności i integracji”, Jw:J Czapliński (red.), op.cit., s. 49-58; Joe Verhoeven, „Suwerenność i integracja: kilka konkretnych zagadnień’¹, [w:j Czapliński (red.), s. 59-69; Jan Barc2, „Integracja europejska - suwerenność - tożsamość”. Przegląd Zachodni, 2001, vol. 57, itr 3, s. 9-18; Anna Raczyńska, „Reinterpretacja pojęcia suwerenności wobec członkostwa w Unii Europejskiej”, Przegląd Europejski, 2001, nr 1, s. 95-118; lon Diaconu, „Sovereignty lntegration - Autonomy", Rommiart Journal oflniernational Affairs, 1998, Vol. 4,No. 3/4, s. 7-18; Adrian Nastase, „Sovereign Nation-State Between lntegration and Autonomy”, Rotnanian Joiwnał oflniernational A ffairs, 1998, Vol, 4, No. 3/4, s. 19- 27; Consłantin Vlad, „Sovercignty - Integra-tion: Convergencies and Dicholomies”, Ronianian Journal oflniernational Affairs, 1998, Vol. 4,No. 3/4, s. 65-71; Radu Mateescu, „Sovereignty, lntegration and Autonomy No wadays A Politieal Approach”, Romanian Journal oflniernational Affairs, 1998, VoJ. 4, No. 3/4, s. 72-86; Ryszard Stemplowski, „Suwerenność niepodzielna”, Polski Przegląd Dyplomatyczny, 2003, Vol. 3, No.l, s. 5-10; Krzysztof Skubiszewski. „I1strój państwa a polityka zagraniczna. Kiłka refleksji z pogranicza konstytucji i prawa międzynarodowego”, Polski Przegląd Dyplomatyczny, 2001, Vol. 1, No 1, s. 77-92.