wstęp do teorii polityki img 178

168

Można żalem powtórzyć za Josephem Frankelem, że mocarstwowość przejawia się zawsze w działaniach państwa, a więc w jego polityce zagranicznej ’².

Podsumowując powyższe analizy można dokonać pewnego uogólnienia. Otóż wielkie mocarstwa stanowiące grupę państw' najsilniejszych skupiająw sobie mocarstwa formalne (w Radzie Bezpieczeństwa ONZ), mocarstwa selektywne, globalne etc. Należy jednak podkreślić, że termin wielkie mocarstwa to pojęcie najstarsze, funkcjonujące od wieku XIX tj. od Kongresu Wiedeńskiego 1815 r. Wielkimi mocarstwami tamtego okresu dyktującymi porządek międzynarodowy były państwa wchodżącc w skład związku mocarstw powstałego na mocy Aktu C/.wńr-przymierzaz 1815 r. zawartego przez Wielką Brytanię, Rosję, Prusy i Austrię. Trzy lata później do grona wielkich dołączyła Francja. Od tej pory o sprawach wojny i pokoju oraz ogólnego porządku w F.uropie decydował tzw'. koncert mocarstw. Można zauważyć, że większość tych państw w<ciąż pozostaje lub do niedawna pozostawała w czołówce potęg światowych.

Oprócz podziału mocarstw ze względu na zasięg oddziaływań, można dokonać ich klasyfikacji pod kątem rodzaju tych oddziaływań. Dokonując takiej klasyfikacji należy wymienić mocarstwa ekonomiczne, polityczne, militarne (atomowe) oraz kulturalne. Nic ulega wątpliwości, że mocarstwo światowe, jakim są Stany Zjednoczone, oddziałuje we wszystkich wymienionych sferach w sposób znacznie przewyższający działania innych państw. Wśród mocarstw znajdujących się niżej w hierarchii potęg można jednak wyróżnić państwa wybija jące się w jednej, konkretnej dziedzinie.

Za mocarstwa kulturalne należy uznać dwa byłe państwa kolonialne - Wielką Brytanię i Francję, których niegdysiejsza obecność na obszarach zamorskich oraz ich wpływ na tamtejsze państwa.>ą widoczne po dzień dzisiejszy. Sam fakt posługiwania się przez znaczny procent ludności świata językami angielskim i francuskim sprawia, że wpływ kulturalny tych państw na inne kraje poprzez literaturę i sztukę jest znaczący. Można uznać, żc język angielski stał się językiem międzynarodowymi, w którym najczęściej porozumiewają się ludzie niemal ze wszystkich stron świata.

Swego czasu prestiż, a nawet poczucie „misji kulturalnej'’ Francji orientowało jej politykę zagraniczną, na umacnianie „obecności francuskiej” w byłych koloniach afrykańskich i azjatyckich (stąd m.in. odcinanie się od interwencji amerykańskiej w- Wietnamie), a także w histoiycznej kolonii północnoamerykańskiej (popieranie szczególnie przez prezydenta Charles’a de Gaulkfa separatyzmu ąuebeckiego)¹-³.

Mimo znacznego spowolnienia koniunktury na rynkach światowych do potęg ekonomicznych można zaliczyć Niemcy oraz Japonię. Państwa te wyróżniają się silnymi gospodarkami narodowymi, które mimo czasowego osłabienia, co jest tendencją ogólnoświatową, wciąż utrzymująswą silną pozycję w sferze gospodarki.

¹²    Frankel,Inlernaiionul Relations..., s. J13 i 115.

¹³    Dobraczyński. Stefanowicz, Połiiyka zagraniczna, s. 109.