wstęp do teorii polityki img 158

149

wykreowania ładu w stosunkach międzynarodowych. Zatem należy stwierdzić, że ograniczenia kompetencji państwa wynikające z norm prawa międzynarodowego nie stanowią ograniczenia suwerenności państwa. Ograniczenia o charakterze dobrowolnym wynikają z przyjętych przez państwo zobowiązań prawno-międzynarodowych. Państwo jest ograniczone normami, które samo zaciągnęło, lecz niektóre normy powszechnego prawa międzynarodowego dotyczą wszyst-kich państw¹⁶. Ograniczenia prawne o charakterze przymusowym wynikają z naruszania przez państwo norm prawa międzynarodowego, a ich stosowanie zapewnia minimum ładu w- stosunkach międzynarodowych”.

Najpełniejszym wyrazem suwerenności prawnej państwa jest istnienie tzw. „strefy wyłącznej”. „Streia wyłączna” _sąjto kompetencje państwa, które nie podJcgąjąjęguJąęjLprąwoorniędzy narodowej. W praktyce zakres tej strefy jest trudny do zdefiniowania i państwa określają go jednostronnie. Prawo międzynarodowe uznaje istnienie tejże strefy lecz nie definiuje jej treści. Nie istnieje zatem „strefa wyłączna” wspólna dla wszystkich państw, a jedynie „strefa wyłączna” danego państwa, w danym momencie i w odniesieniu do konkretnej regulacji prawnomiędz.ynarodowej. Obecnie coraz bardziej zauważalne jest zjawisko kurczenia się tej strefy pod wpływem stałego rozszerzania się zakresu regulacji prawnomicdzynarodowych na przykład dotyczących praw człowieka¹⁸.

Suwerenność prawna państwa zakłada istnienie prawa międzynarodowego, regulującego nie tylko stosunki międzypaństwowe, lecz również niektóre problemy wewnątrz państwowe. Suwerenność zakłada zatem istnienie pewnych ograniczeń i nie oznacza absolutnej władzy państwa. Kompetencje państwa mają granice w suwerenności innych państw, zaś samo państwo może się wyrzec pewnych kompetencji lub być do tego zmuszonym zgodnie z prawem międzynarodowym¹'’. Jak pisze Bruce Cronin paradoks suwerenności polega obecnie na tym, iż państwa są suwerenne tylko i wyłącznie w kontekście globalnego systemu państw (pojęcia suwerenności nic znajduje odzwierciedlenia w szerzej rozumianym systemie uczestników stosunków międzynarodowych), stąd też wynika ich niepodległość, która jest następstwem podtrzymywania systemu nakładającego ograniczenia na tę niepodtegłość/suwerenność (istnienie niepodległych i suwerennych państw jest możliwe dzięki systemowi wyznaczającemu ich granice tj. prawu międzynarodowemu²⁰).

Krauz, „Suwerenność państwa i prawo...", s, 109.

¹⁷ Ibidem, s. 116-117.

^,s Ibidem, s. 123 124.

¹⁹    Ibidem, s. 133-134,

²⁰    Bruce Cronin, „Multilateral lntervention and the International Community”, [w:] Michae) Keren, David A. Sylvan (red.), International 1nxen>ention: Sovereigntyversus Respomibiłity, I/Ondon: Frank Cass 2002, s. 147-165.