wstęp do teorii polityki img 82

Jakie cele przyświecąjąpodmiotom, które decydująsię na udzielenie pomocy? Po pierwsze, państwa udzielając pomocy gospodarczej próbują wpłynąć na sytuację wewnętrzną państwa-hiorcy. Nie chodzi tu tylko o poprawienie jego sytuacji ekonomicznej, ale również, o zmianę jego ustroju polityczno-gospodarczego, np. demokratyzację kraju lub zmianę ustroju gospodarki socjalistycznej na kapitalistyczną. Po drugie, państwa udzielające pomocy wierzą w' swoistego rodzaju „wdzięczność” ze strony lcraju-biorcy. Ma to się przyczynić do utrzymania, bądź zmiany zanitowania państwa-biorcy wobec pańsfwa-dawcy, w taki sposób jaki ten ostatni oczekuje. Wprawdzie funkcjonowanie państw w stosunkach międzynarodowych nie opiera się na zasadach sympatii czy wdzięczności, to jednak nie można wykluczyć, że zdar/ająsię przypadki, gdy mafe państwa okazują swoją wdzięczność krajom większym, udzielającym im pomocy. Trzecią grupącelów, dla których państwa udzieląjąpomocy gospodarczej jest chęć poparcia rządu państwa-biorcy. W odróżnieniu od pierwszej grupy celów, kraj-dawca nie chce wpływać na zmianę sytuacji gospodarczej czy systemu politycznego w państwie-hiorcy, ale raczej stara się ją utrzymać. Udzielając pomocy gospodarczej wspiera więc rząd krąju-biorcy. Często chodzi luo wspieranie państwa sojuszniczego⁴¹.

W rzeczywistości państwa-donatorzy rzadko osiągają pożądane cele. Pomimo, że rządzący zdająsobie z tego sprawę, pomoc gospodarcza jest często stosowanym instrumentem polityki zagranicznej państwa.

3.3. Środki wojskowe

Wojskowe środki polityki zagranicznej państwo stosuje w stosunkach międzynarodowych w tych sytuacjach, kiedy jest przekonane, że istnieje taki układ na arenie międzynarodowej, który umożliwia realizacjęjego interesów za pomocą instrumentów wojskowych⁴².

3.3.1. Zbrojenia i wojna

Tradycyjnie, najczęściej stosowanym instrumentem wt >j skowytu była wojna, której wynik decydował o statusie terytorialnym i politycznym, a nawet o istnieniu państwa⁴¹. Jednakże wzrost współzależności między-' państwami oraz zobowiązania zaciągnięte przez państwa w przedmiocie nieuciekania się do wojny w istotny sposób ograniczyły swobodę państw posługujących się wojnąjako instrumentem polityki zagranicznej⁴⁴.

^4: Wendzei, op.ciL, s. 253-263. Por. John Spanicr, Games Nations Ptay, Scccnth Editioo, Washington: Congressional Quarterly 1990.

⁴⁴ Vukadinović, op.cil., s. 335.

⁴⁴ Znane jest powiedzenie dziewiętnastowiecznego historyka wojennego Carla von Clausewitza, że „wojna jest przedłużeniem polityki zagranicznej państwa”. Żob. Carl von Clausewitz, O wojnie. Lublin: Test 1995.

⁴⁴ Karta Narodów Zjednoczonych i Deklaracja zasad prawa międzynarodowego, uchwalona w październiku 1974 roku pracz ONZ postanawiają, że państwa w stosunkach międzynarodowych „powinny powstrzymać się od groźby lub użycia siły pracciw integralności terytorialnej lub niepodległości politycznej jakiegokolwiek państwa”.