wstęp do teorii polityki img 171

161

gemonia to umiejętność wpływania na strukturę stosunków międzynarodowych w danym momencie w taki sposób, by inne państwa, które również biorą udział w tych stosunkach mogły dokonać odpowiedniego wyboru dostosowanego do ich celów''’. Hegc-moniczna struktura implikuje istnienie określonego porządku władzy':

•    władza hegemona oznacza uznaną pozycję dominującą oraz możliwość manipulowania skomplikowanymi zależnościami między- państwami (USA);

•    władza dominatora, to taka, która daje przewagę nad innymi państwami, lecz nie ma takiej legitymacji jak hegemon (Japonia, Niemcy, Rosja, Chiny);

■ władza suwerena daje możliwość otwarcia się na wpływy zewnętrzne dzięki posiadanym środkom i zasobom. Względy strategiczne i kulturowa decydują jednak o tym, żc państwa tego typu są raczej mało aktywne na arenie międzynarodowej (państwa skandynawskie, „tygrysy” azjatyckie);

•    władza zdominowanego, co ogranicza wpływ na stosunki międzynarodowe z własnego wyboru, w wyniku następstw procesu kolonizacji lub defensywnego protekcjonizmu (Kuba, A Ibania, większość państw afrykańskich)⁵’.

Ilegemoniczna struktura systemu stosunków międzynarodowych i system ,jcd-nowielobięgunowy”ozrtaczająhegem<>nic7riąroIęUSA(tzw.jednobiegunow'ośćzcwzglę-du na brak przeciwwagi) oraz podmiotów pozasuwerennych działających w obrębie ich granic funkcjonalnych (stad jednowielobiegunowość”). Obecnie USA mająwiększy relatywnie do innych państw potencja! oraz nieograniczone możliwości swobodnego wyboru własnej polityki zagranicznej. Doktryna „nowej suwerenności”, która jest koncepcją działania USA w obszarze polityki globalnej jest uzasarlniana trzema argumentami:

•    wyłaniający się nowy porządek prawny w stosunkiich międzynarodowych jest z punktu widzenia prawa wewnętrznego niepożądany i błędny;

•    międzynarodowy proces decyzyjny jest niezrozumiały, a jego rezultaty trudne do przewidzenia;

•    USA mają prawo wycofać się zc wszelkich reżimów międzynarodowych ze względu na ich mocarstwowość, suwerenne prawo i konstytucyjny obowiązek⁵⁸.

brudnych pieniędzy również jest dochodowym zajęciem dla niewielkich państw - Nauru „wyprało” 70 miliardów dolarów rosyjskiej mafii. Szerzej zob. Daniel W. Drezner, „Sovereignty for Sale”, ForeignPohcy, 2005, No. 126, s. 76 77; Naeem Enayatullah, „Bcyond the Sovcreignty Dilemma: Quasi-States as Sociai Constmct”, l w: J Bicrsteker, Weber (red.), s. 50 80; Ronen Palan, „Tax Havens and the Commercialization of State Sovereignty”, Internationrd Organization, 2002, VoL 56, No. 1, s. 151—176.

Jean-Louis Lovct, „IJnc conccption rcnouvc!cc de la soiwerainete nalionale”, Defeme ncitiona-le, 1997, n* 1, s. 59-70.

⁵⁷ Ibidem, s. 64-65.

Peter J. Spiro, „The New Sovet.ei£rttjsts” ForeignAffairs, 2000, Vol. 79, No. 6, s. 9-15; Martin Jacqnes zauważa, że ataki terrorystyczne z na WTC oznaczały początek świata unipolarnego, w którym zasady, nomiy i instytucje, między innymi zasada suwerenności zostały redefiniowane zgodnie z parametrami sys-tejnujtdnobiegunowego. Nowy' imperializm, nakazuje państwom rozwiniętym interweniować w państwach słabo rozwijających się, bądź takich które stanowią potencjalne źródło zagrożenia w celu usiaiłowienia formy rządów na wzór europejski wraz z jednoczesnym wkomponowaniem ściśle europejskiego systemu aksjologicznego. Istnieją okoliczności, w których zasady suwerenności nie można traktować w sposób absolutny,