wstęp do teorii polityki img 161

152

nienia lepszej realizacji interesu wspólnego. Jest to ograniczenie samowladztwa, a nie zasady suwerenności jako takiej^{1 2}'. Istotny jest również fakt iż suwerenność funkcjonuje nie tylko jako podstawa dla. posiadania przez państwa określonych praw, ale przede wszystkim jako źródło odpowiedzialności i współpracy na arenie międzynarodowej²¹. Podkreśtasię,żc „pozamilitarne źródła niestabilności naptaszczyźnieekonomicznej, społecznej, humanitarnej i ekologicznej stanówiązagrożeniedlapokojui bezpieczeństwa. Narody Zjednoczone jako wsjrólnota (...) musza przyłożyć jak największą wagę do rozwiązaniatych spraw (...). Narody Zjednoczone uznająpokój i dobrobyt jako niepodzielne, zaś trwanie ich obu wymaga efektywnej współpracy międzynarodowej w celu zmniejszenia ubóstwa i rozpowszechnienia lepszego poziomu życia dla wszystkich”²⁷.

Nowe podejście do zasady suwerenności prawnej, które eksponuje prawa jednostkowe zaś suwerenność państwa traktuje jedynie jako pochodną tychże praw, sprowadza się do dwóch przeciwstawnych stanowisk:

1) . nie ma potrzeby ustanowienia nowego prawa do interwencji w wewnętrzne

sprawy państwa, kiedy łamane są w nim prawa człowieka ponieważ takie prawo płynie wprost z norm międzynarodowych. Przestrzeganie praw człowieka nie jest wewnętrzną sprawą danego państwa, lecz zobowiązaniem międzynarodowym²*. Ponieważ nie ma podstawy prawnej dla interwencji humanitarnej, a normy jej dotyczące dopiero się kształtują to decyzja ojej przeprowadzeniu będzie podejmowana wtedy, gdy państwa wyrażą chęć uczestniczenia i przeprowadzenia takiej misji²⁵;

1

²⁵ Jerzy Menkes, Suwerenność u progu nowego wieku, Ekspertyzy DSiPP MSZ, nr 100, Warszawa: Departament Strategii i Planowania Polityki MSZ 2001, s. 7-15. Zob. Wolfgang Danspeck-gruber, „Sdf-determination, Self-govemanceand Security”, International Re/ations, 2000, vol. 15, nr 1, s. 11-21; Henrik Sysę, „Ethics, Sovereignty, and Sclf-Defense: A Rejoindcr”, Security Dialo-gue, 2000, voi. 31, nr 4, s. 437-442; Teo Chee Hean, „Interdependance et conduite des relalions Internationa Is”, Politique eirangere, 1999, i. 64, ti^u 4, s. R67-873; Craig X Barker, International Law and International Relations. International Relaiionsfor the 2lst Century, London — New York: Continuum 2000, s. 37 69.

^Nico Schrijver, „The Changing Naturę of State Sovereignty”, The Hritish Year Bookof Internationa! Law, 1999, Vol. 70, s. 65-98.

2

   Cyt. za: Jaraf Chopra, „The Obsolescence of Irrtervcntion under International Law”, [w:]

Mariannę Hcibcrg (red.), Subduing Soyereignty: Sovereignty and the Right to lntervene, London: Pinter 1994, s. 33-61. Zob. 0yvinol 0stemd, „Sovereign Statehood and National Self-Determination: A World Order Dilemma", [w:] Ileiberg (red.), op.cit., s. 18-32; ieEknes, „The United Nations and Intra-Statc Conflicts”, Jw:J Ileiberg (red.), op.cit., s. 96-115; Johan J. Holst,    a Fractured

Pcacc”, [w:] Heiherg (red.), op.cit., s. 126-146.

²⁸    Pierre de Senardens, „Le «droit d’ingerenco> est inutile et sa rbetoriąuc peul-etre nefaste”, Defense nationale, 2000, nr° 3, s. 6-13.

²⁹    Michelle Griffin, „Wherc Angcls Fear to Tread. TrentLs in International Intervention”, Security Dialogue, 2000, vol. 31, nr 4, s. 421-435. Zob. Donald A. Sylvan, Jan C. Pevehouse_; „Deciding whether to Intervene”, [w:J Kcrcn, Sylvan (red.), op.cit., s. 56-74; Karin von Ilippel, Democracyby Force. USMilitary Intcmention in the Post-Cold War World, Cambridge: Cambridge Universily Press 2000; Gcorge Joffe, „$overeignty and Intervention: The Perspectivc for the Developing World”, fw:] Ileiberg (red.), op.cit., s. 62-95.