36225 wstęp do teorii polityki img 143

152

nicnia lepszej realizacji interesu wspólnego. Jest to ograniczenie samowładztwa, a nie zasady suwerenności jako takiej²⁵. Istotny jest również fakt iź suwerenność funkcjonuje nictylko jako podstawa dla posiadania przez państwa określonych prawTaTe przede wszystkim jako źródło odpowiedzialności i współpracy na arenie międzynarodowej²⁶. Podkreśla się, żc „pozamilitarne źródła niestabilności na płaszczyźnie ekonomicznej, społecznej, humanitarnej i ekologicznej stanowią zagrożenie dla pokoju i bezpieczeństwa. Narody Zjednoczone jako wspólnota (...) muszą przyłożyć jak największą wagę do rozwiązania tych spraw (...). Narody Zjednoczone uznająpokój i dobrobyt jako niepodzielne, zaś trwanie ich obu wymaga efekty wnej współpracy międzynarodowej w celu zmniejszenia ubóstwa i rozpowszechnienia lepszego poziomu życia dla wszystkich’’²⁷.

Nowe podejście do zasady suwerenności prawnej, które eksponuje prawa jednostkowe zaś suwerenność państwa traktuje jedynie jako pochodną tychże praw, sprowadza się do dwóch przeciwstawnych stanowisk:

I). nie ma potrzeby ustanowienia nowego prawa do interwencji w wewnętrzne sprawy państwa, kiedy łamane są w nim prawa człowieka ponieważ takie prawo płynie wprost z norm międzynarodowych. Przestrzeganie praw człowieka nie jest wewnętrzną sprawą danego państwa,’ lecz zobowiązaniem międzynarodowym⁷*. Ponieważ nie ma podstawy prawnej dla interwencji humanitarnej, a normy jej dotyczące dopiero się kształtują to decyzja ojej przeprowadzeniu będzie podejmowana wTedy, gdy państwa wyrażą chęć uczestniczenia j przeprowadzenia takiej misji²⁹; .

^a Jerzy Mcnkcs, Suwerenność u progu nowego wieku, Ekspertyzy DSiPP MSZ, nr 100, Warszawa: Departament Strategii i Planowania Poliiyki MSZ 2001, s. 7-15. Tob- Wolfgang Danspeck-gruher, „Self-detemrination, Sell-govemance and Security*, International Rela/ions, 2000, vol. 15, nr 1, s. 11-21; Henrik Sysę, .JBthics, Sovereignly, and Sclf-Defense: A Rejoiuder", Security Dialo-gue, 2000, vol. 31, nr 4, s. 437-442; Teo Chee Hean, „Interdćpendance et conduite des relations intcmationals”, Połitique ótrangire, 1999, r. 64, n° 4, s. 867 873; Craig J. Barker, International Law otul International Relatioyis. International Relationsfor ihe 21st Cen tury, London - N e w York: Conti -mium 2000, s. 37-69.

¹⁶ Nico Schri jver, „The Changing Naturę of State Sovereignty”, The Brltish Year Book of International Law, 1999, Vd. 70, s. 63-98.

²⁷ Cyt. za: Jarat Chopra, „The Obsolesccnce of Tntenention under International f^aw*, (w:] Mariannę Ileiberg (red.), Subduing Sovereign(y: Sovereignly and the Right to Intervene, London: Pinter 1994, s. 33-61. Zoh. 0yvirxil 0stewd, „Sovereign Slatehood and National Self-Determination: A World Order Dilemma”, [w:J Heiberg (red.), op.cit., s. 18-32; 4ge Ekncs, „The United Nalions and Intra-Slalc Conflicts*, [w:] Heiberg (red.), op.cit., s. 96-115; Tohan J. Holst, „Keeping a Fractured Peace”, [w:] Heiberg (red.), op.cit.. s. J 26 146.

⁷⁸ Pierre dc Sćnarclens, „Le «droit d^łing^rence» est inutilc ct sa rhetorique peut-ctrc nefaste", Dłfense nationale, 2000, nr® 3, s. 6-13.

* Michclle Grillin, „Where Angels Fear to 1'rcad. Trcnds in Internationa) Intervention’\ Security Dialogue, 2000, vol. 31, nr 4, s. 421—435. Zob. Donald A. Sylvan, Jan C- Pevehouse, „Deciding whetherto lnten'ene*, [w:j Kcren, Sy!van (red.), op.cit., s. 56-74; Karin von Hippel, Democracy by Terce. USMilitary Intervention in thePost-Cold War World, Cambridge: Cambridge University Press 2000; George Joffe, „Sovereignty and Intervention: The Perspective for the Dcveloping World”, Jw:] Heiberg (red.), op.cit., s. 62- 95.