39193 wstęp do teorii polityki img 152

161

gemonia to umiejętność wpływania na strukturę stosunków międzynarodowych w danym momencie w laki sposób, by inne państwa, które również biorą udział w tych stosunkach mogły dokonać odpowiedniego wyboru dostosowanego do ich celów*. 1 łege-moniczna struktura implikuje istnienie określonego porządku władzy:

•    władza hegemona oznacza uznaną pozycję dominującą oraz możliwość manipulowania skomplikowanymi zależnościami między państwami (USA);

•    władza dominatora, to taka, która daje przewagę nad innymi państwami, lecz nie ma takiej legitymacji jak hegemon (Japonia, Niemcy, Rosja, Chiny);

•    władza suwerena daje możliwość otwarcia się na wpływy zewnętrzne dzięki posiadanym środkom i zasobom. Względy strategiczne i kulturowe decydują jednak o tym, że państwa tego typu są raczej mało aktywne na arenie międzynarodowej (państwa skandynawskie, „tygrysy” azjatyckie);

•    władza zdominowanego, co ogranicza wpływ na stosunki międzynarodowe z własnego wyboru, w wyniku następstw procesu kolonizacji lub defensywnego protekcjonizmu (Kuba, Albania, większość państw afty-kańskich)⁵⁷.

Hegemonicznaslniktura systemu stosunków międzynarodowych i system ,jed-nowielobiegunowy'’oznaczająhegemonicznąro!ęUSA(tzw. jednobiegunowość zewzględu na brak przeciwwagi) oraz podmiotów- pozasuwerennych działających w obrębie ich granic -funkcjonalnych (stąd jednowielobicgunowość”). Obecnie USA mają większy relatywnie do innych państw potencjał oraz nieograniczone możliwości swobodnego wyboru własnej polityki zagranicznej. Doktryna „nowej suwerenności”, która jest koncepcją działania USA w obszarze polityki globalnej jest uzasadniana trzema argumentami:

•    wyłaniający się nowy porządek prawny w stosunkach międzynarodowych jest z punktu widzenia prawa wewnętrznego niepożądany i błędny;

• międzynarodowy proces decy 2yjny jest niezrozumiały, a jego rezultaty trudne do przewidzenia;

•    USA mają praw-o wycofać się zc wszelkich reżimów międzynarodowych ze względu na ich mocarstwowość, suwerenne prawo i konstytucyjny obowiązek'*.

brudnych pieniędzy równie?, jest dochodowym zajęciem dta niewielkich państw - Nauru „wyprało” 70 miliardów dolarów rosyjskiej mafii. Szerzej zob. Daniel W. Drezner, „Rovereignty for Sale”, Foreign Policy, 2001, No. 126, s. 76-77, Naeem Tnayatullah, ,Beyond the Sovereignly Dilemma: Quasi-Slates as Social Conslruct", [w: j Bierstcker, Weber (red.), s. 50-80; Roncn Palan, „Tax HaYensandtheComntercializaTion of State Soyereignty", Internationa! Orgafiizarion, 2002, Vol. 56,No. l,s. 151-176.

^w Jcan-Louis Levet, „Une cotrccptioti rennuvelće de la souverainele naltonale”, Defense itationa-le, 1997, n»!,s. 59-70.

⁵⁵ Ibidem, s. 64-65.

■^:i Peter j. Spiro, „TheNewSovereigrrtists’\ Fomignj4fiairs,2D0(k \fol. 79, No. 6, s. 0-15; Martin J.icąues zauważa, że araki terrorystyczne zna WTC oznaczały początek świara unipolarnego, wtoórym zasady, normy i insty tucje, między innymi zasada suwerenności zostały redefiniowanc zgodnie z parameliami systemu jednobiegnnowego. Nowy imperializm nakazuje państwom rozwiniętym interweniować w państwach słabo rozwijających się, btgiżtrkich które slanowiąpotencjalne źródło zagrożenia w celu ustanowienia formy rządów na wzór europejski wraz z jednoczesnym wkomponowaniem ściśle europejskiego systemu aksjologicznego. Istnieją okoliczności, w- klótych zasady suwerenności nie można traktować w sposób absolutny,