wstęp do teorii polityki img 30

34

żają interesy państwowo-narodowe poszczególnych aktorów sceny międzynarodowej. Ich zróżnicowanie jest wynikiem odmienności historycznych i bieżących uwarunkowań polityki zagranicznej każdego z państw. Rozpatrywane, jako element środowiska międzynarodowego stanowią ważną przesłankę w procesie formułowania celów, podejmowania decyzji i w działaniach polityki zagranicznej danego podmiotu. Istotne znaczenie ma zatem w iedza decydentów i dyplomatów na temat tychże koncepcji; ich właściwe rozpoznanie i następnie odpowiednio do tego - wnioskowanie, co do treści, form i kierunków własnej polityki zagranicznej.

Podstawowa znaczenie mają koncepcje polityki zagranicznej reprezentowane i realizowane przez państwa z najbliższego środowiska międzynarodowego oraz przez państwa i innych uczestników (np. przez Unię Europejskączy NATO), wywierające największy wpływ na rozwój stosunków międzynarodowych w' skali danego regionu, kontynentu czy świata.

f) Ostatnim uwarunkowaniem polityki zagranicznej państwa jest jakość oraz aktywność służby zagranicznej i dyplomacji innych państw. Te element)’ polityki zagranicznej parterów i rywali pod legają stałej ewolucji, która przejawia się w dłuższym przedziale czasowym jako tendencja podnoszenia na coraz wyższy poziom ich jakości i skuteczności działania. Głównym czynnikiem owej ewolucji jest stale dokonujący się postęp naukowo-techniczny, który sprzyja podnoszeniu kwalifikacji i profesjonalizmu kadr zatrudnionych w resortach spraw zagranicznych i przedstaw iciclstwach zagranicznych oraz usprawnianiu sposobów zbierania informacji i komunikowania. Cały ten proces prowadzi do wzrostu efektywności polityki zagranicznej państw.

Ważną tcndencjąjest też ewolucja form i sposobów działania współczesnej dyplomacji, w której wzrasta rola dyplomacji wielostronnej (konferencyjnej)⁴⁰ i znacznie wyspecjalizowanego personelu do spraw' ekonomicznych⁴¹, naukowych, ekologicznych⁴¹, kulturalnych⁴³ itp. Duże wymagania stawia państwom rozwijana ze zwiększoną intensywnościąpo zimnej wojnie dyplomacja prewencyjna organizacji

** G. R. Berridgc. Diplomacy. Theory and Practlce, Wyd. 2, Iloundmills, Basingstoke 2002. s. 146-164. Szerzej zob. Johan Kaufmann, Conference Diplomacy. An Introductory Analysb, Lcy-dcn:A. W. Sijthoff 1968; Ronald A. Walker, MułtilateraJ Confercnccs: Purposeful Internationa! \ego~ riation, Houndmiils: Basjngstoke 2004.

⁴¹ Nicholas Baync, Stephen Wootcock (red.), The New Economic Diplomacy: Decision-making andSegotiation in InternationalEconomic Reialions, Aidcrshor: Hampshirc 2003; Eilcen Canroll, Karl Mackic. Internationa! Mediation: The Art of Business Diplomacy, The Haguc: Kluwer Law International 2000.

^,s G. Bruce Docm, Green Diplomacy: Uow Emironmental Policy Decisions arc Madę, Toronto: Ho we Institutc 1993.

⁴¹ Zob. Frank Ninkovich, U.S. Information Policy and Cultural Diplomacy, New York: Foreign Policy Association 1996.