wstęp do teorii polityki img 165

156

tamym zostały wykorzystane i dalsze ich użycie nie daje możliwości zakończenia i rozwiązania sytuacji kryzysowej;

•    „zasada proporcjonalnych środków” (proportional meanś) - skalą, czas trwa-niaoraz intensywność planowanej interwencji militarnej powinny być minimalne, lecz wystarczające by zabezpieczyć cel misji, tojest ochronę ludności;

•    „zasada uzasadnionych perspektyw” (reasonabla prospects) — musi istnieć sensowna przesłanka powstrzymania lub zakończenia prześladowań, która usprawiedliwia przeprowadzenie operacji. Oznacza to, iż skutki interwencji nie powinny być gorsze niż efekty powstrzymania się od działania. Operacja militarna nic może pociągać za sobą iyzyka„roz)aniasię”konttiktu, a w szczególności przero-dzeniasięz konfliktu wewnętrznego czy lokalnego w międzynarodowy;

•    najbardziej kontrowersyjną zasadą jest „prawomocna zwierzchność" (right authority) -jest to kwestia autoryzacji użycia siły. Bezapelacyjnie podsta-wowąinstytucjąbudow'ania, konsolidowania i użyciasiły w stosunkach międzynarodowych przez część lub całość społeczności międzynarodowej jest Rada Bezpieczeństwa ONZ. Znaczenie Rady Bezpieczeństwa ONZ nie wynika zatem z posiadania efektywnej siły militarnej lecz z możliwości legitymowania użycia takiej siły w stosunkach międzynarodowych przez określony podmiot tych stosunków. Przy czym ważne jest, by stali członkowie Rady Bezpieczeństwa powstrzy my wali się od użycia instytucji veta w sposób arbitralny i każdy uzasadniony sygnał naruszenia praw' człowieka dogłębnie analizowali. W przeciwnym wypadku można odwołać siędo procedury „Uni-tingfor Peace”w ramach specjalnej sesji Zgromadzenia Ogólnego ONZ (przykładami sąkonflikty w: Korei 1950, Egipcie 1956, Kongo 1960) lub dokonać autoryzacji użyciasiiy poprzez organizacje regionalne lub subrcgionalnc, zgodnie z VIII Rozdziałem Karty Narodów Zjednoczonych".

Z psychologicznego punktu widzenia przyczyny interwencji humanitarnej należy' tłumaczyć w trojaki sposób: poprzez teorię kosztów i zysków, teorię empatii oraz postrzeganie podobieństw pomiędzy oliarąi sobą¹².

Do skutków interwencji humanitarnej zaliczamy:

•    zabitych i rannych wojskowych, zniszczenia infrastruktury;

•    zniszczenia i krzywdy dla ludności cywilnej;

•    wielkie koszty operacji powiększane dodatkowo przez chęć minimalizacji ofiar i zniszczeń;

•    cci operacji, który jest z reguły ograniczony i usuwane sąjedynie symptomy danej sytuacji a nic jej korzenie;

” Ibidem, s. 103-I07. Zob. The Renportsibility to Protect. Report of the International Com/rtission on Interyention and State Soeereignty, Ottawa 2001; David Rieff, „Humanitarianism in Crisis”, Fore-ignAffairs 2002, Vol. 8 ], No. 6, s. 111 -121.

"Arie Nadler, „When is Interwntion Likely?”, fw:l Keren, Sylvan (red.), op.cit., s. 40-55. Zob. „The Shifting Sands of Sovereigmy”, Strategie Sttrvey 1999/2000, Oxford 2000, s. 21-28.