wstęp do teorii polityki img 147

156

tamym zostały wykorzystane i dalsze ich użycie nie daje możliwości zakończenia! roz.wiązania sytuacji kryzysowej;

• „zasada proporcjonalnych środków” (proporlionalmeans) - skala, czas trwania oraz intensywność planowanej interwencji militarnej powinny być minimalne. lecz wystarczające by zabezpieczyć cel misji, to jest ochronę ludności;

•    „zasada uzasadnionych perspektyw” (reasortable prospecls) musi istnieć sensowna przesłanka powstrzymania lub zakończenia prześladowań, która usprawiedliwia przeprowadzenie operacji. Oznacza to, iż skutki imerwenej i nie powinny być gorsze niż efekty powstrzymania się od działania. Operacja militarna nie może pociągać za sobątyzyka „rozlania się” konfliktu, a w szczególności przerodzenia się z konfliktu wewnętrznego czy lokalnego w międzynarodowy;

•    najbardziej kontrowersyjną zasadą jest „prawomocna zwierzchność” (right authority) - jest to kwestia autoryzacji użycia sity. Bezapelacyjnie podstawową instytucjąbudowania, konsolidowania i użycia siły w stosunkach międzynarodowych przez część lub całość społeczności międzynarodowej jest Rada Bezpieczeństwa ONZ. Znaczenie Rady Bezpieczeństwa ONZ nic wynika zatem z posiadania efektywnej siły' militarnej lecz z możliwości legitymowania użycia takiej siły' w stosunkach międzynarodowych przez określony podmiot tych stosunków. Przy czym ważne jest, by stali członkowie Rady Bezpieczeństwa powstrzymywali się od użycia instytucji veta w sposób arbitralny i każdy uzasadniony sygnał naruszenia praw człowieka dogłębnie analizowali. W przeciwnym wypadku można odwołać się do procedury' „Uni-tśng for Peace” w ramach specjalnej sesji Zgromadzenia Ogólnego ONZ (przykładami sąkonflikty w: Korci 1950, Egipcie 1956, Kongo 1960) lub dokonać autoryzacji użycia siły poprzez organizacje regionalne lub subregionalne, zgodnie z VIII Rozdziałem Karty Narodów Zjednoczonych¹¹.

Z psychologicznego punktu widzenia przyczyny interwencji humanitarnej należy tłumaczyć w trojaki sposób: poprzez teorię kosztów i zy sków, teorię empatii oraz postrzeganie podobieństw pomiędzy oliarąi sobą⁴².

Ho skutków interwencji humanitarnej zaliczamy:

•    zabitych i rannych wojskowy ch, zniszczenia infrastruktury;

•    zniszczenia i krzywdy dla ludności cywilnej;

•    wielkie koszty operacji powiększane dodatkowo przez chęć minimalizacji ofiar i zniszczeń;

•    cc! operacji, który jest z reguły ograniczony i usuwane sąjedynie symptomy danej sy tuacji a niejej korzenie;

⁴¹ Ibidem, s. 103-107. Zob. The Responsibility to Protecl, Reportofthe International Commission on fntervention orni State Sowreignly, Oltawa 2001; David Rieff, „Humanjtariaoism iii Crisls”, T'ore-ignAffairs 2002, Vof. 81,No. 6, s. Uf 121.

ⁿ Arie Nadler, „Whcn is Lntcrvention Likely?”, Jw:] Keren, Sy!van (red.), op.cit, s. 40-55. Zob. „The Shifting Sand? ofSoverejąnty'^ł, Strategie Survey 1999/2000,Qxfaxd 2000, s. 21-28.