IMG2

130

Metody fizjoterapeutyczne

Techniki specjalne

131

Zespoły zaburzenia układu ruchu

Najczęściej występują u pacjentów w wieku 20-55 lat, mężczyźni > kobiety. Ból w zespole zab. układu ruchu spowodowany jest przesunięciem lub zmianą pozycji struktur stawu i doprowadza do mechanicznej deformacji wrażliwych na ból struktur. Wy. nikicm jest np. zmiana położenia powierzchni stawowych względem siebie, co z kolei objawiać się może wadi iwą postawą oraz odchyleniem od normalnego toru i zakresu ruchu. W zależności od lokalizacji i promieniowania bólu rozróżnia się kilka zespo-łów zab. układu ruchu («*• dalej).

Według McKenzicgo zespół zab. układu ruchu kręgosłupa spowodowany jest głównie mechanicznymi deformacjami krążka międzykręgowego (jądro miużdżystc przesunięte jest ku grzbietowi lub w kierunku brzusznym).

Czynniki sprzyjające powstawaniu dolegliwości

•    Pozycja siedząca: nu skutek zmniejszenia lub zwiększenia krzywizny kręgosłupa struktury więzadłowc ulegają rozciąganiu -> zwiększenie nacisku wewnątrz krążka.

•    Utrata możliwości wyprostowania: z powodu dostosowanego skrócenia (np. mm. brzucha i biodra, tkanki bliznowatej po urazach), w niewielkim stopniu wpły. wa na wyprostowanie postawy w czasie siedzenia, stania i chodzenia.

•    Częste zginanie: w naszym stylu życia zbyt często przyjmujemy pozycję zgiętą (śpimy w pozycji zgiętej, pochylamy się nad umywalką, siedzimy w czasie posiłków, w pracy, oglądając telewizję).

Cel

Zmniejszenie bólu, przywrócenie czynności, przyuczenie do samodzielności (uniezależnienie od terapeuty) przez właściwy program ćwiczeń przy bólach krzyża, stosowany również jako profilaktyka.

Ustalenie wyników - przykład: zespól zaburzenia układu ruchu

Przyporządkowania do jednej z trzech wymienionych kategorii dokonuje się na podstawie wyników. W tym celu ocenia się zmiany objawów po wielokrotnych ruchach w czasie przeprowadzania testu i zabiegów.

Główne cechy zespołu zaburzenia układu ruchu

•    Rodzaj i rozmieszczenie bólu: centralny, jednostronny, symetryczny lub asymetryczny; promieniujący w kierunku pośladków, uda, podudzia lub stopy; lokalizacja, rozmieszczenie i intensywność; rodzaj bólu: głęboki, tępy, ostry; zab. czucia lub uczucie drętwienia.

•    Charakterystyka bólu: czy występuje nagle z lub bez znanych wywołujących czynników. Może się w krótkim czasie nasilić i/lub promieniować. Może być jednostajny lub przerywany.

•    Ogląd: często ostra postać: spłaszczona lordoza lub kifoza, skolioza lędźwiowa («r dalej) lub - przy przednim rozstroju - zaakcentowana lordoza.

, pogorszenie: przy tylnym rozstroju: przy schylaniu się, siedzeniu i/lub innych stałych pozycjach, przy wstawaniu z krzesła. Przy istniejącej skoliozie lędźwiowej mogą występować bóle podczas stania i chodzeniu. Przy przednim rozstroju: podczas stania i chodzenia.

. poprawa: przy tylnym rozstroju: podczas chodzenia i leżenia. Przy przednim roz stroju: podczas siedzenia i innych pozycjach zgiętych.

Zjawisko centralizacji

Przemieszczenie bólów promieniujących z obwodów do środkowej linii kręgosłupa, np przy' wykonywaniu określonych, powtarzających się ruchów lub w określonych intzycjach. Intensywność bólu w „centrum " kręgosłupa może się wtedy przejściowo bardzo nasilić.

. Wartość terapeutyczna: ruchy, które powodują zjawisko centralizacji, mogą być stosowane w leczeniu i profilaktyce bólów dolnej części kręgosłupa.

•    Wartość prognostyczna : zjawisko centralizacji jest niezawodnym wskaźnikiem dla terapii. Jeżeli wystąpi przy pierwszym badaniu, można na ogól oczekiwać korzystnego efektu.

. Wartość diagnostyczna: ponieważ zjawisko centralizacji występuje tylko w zespole zab. ruchowego, ułatwia to postawienie diagnozy.

Skolioza lędźwiowa

Spowodowana przez zespól zaburzenia układu ruchu wadliwa postawa (zwana też

bocznym przesunięciem, wadą postawy z powodu skoliozy lub bocznym ześliżnięciem).

Patrząc z tylu widać, że górna część ciała jest przesunięta w bok względem miednicy.

•    Jeśli górna część ciała jest przesunięta względem miednicy w prawo, występuje tzw. przesunięcie w prawo.

•    jeśli górna część ciała odsuwa się od bolącej strony, wtedy zachodzi przesunięcie naprzcmianstronnic skrzyżowane. Dziewięciu na dziesięć pacjentów z bocznym przesunięciem ma przesunięcie naprzcmianstronnic skrzyżowane (znacznie lepsza prognoza).

•    Jeśli tułów skłania się ku bolesnej stronie, oznacza to przesunięcie tożstronne.

Klasyfikacja zespołu zaburzenia układu ruchu

•    I. zaburzenie: centralny lub symetryczny ból na wysokości L4 i 5, rzadko występują bóle pośladków i/lub ud, kręgosłup nic jest zdeformowany.

•    2. zaburzenie: centralny lub symetryczny ból na wysokości L4 i 5, z bólem lub bez bólu pośladków i/lub ud, z kifozą lędźwiową.

•    J. zaburzenie: jednostronny lub symetryczny ból na wysokości L4 i 5, z bólem lub bez bólu pośladków i/lub ud, bez deformacji.

•    4. zaburzenie: jednostronny lub symetryczny ból na wysokości L4 i 5. z bólem lub bez bólu pośladków i/lub ud, ze skoliozą lędźwiową.

•    5. zaburzenie: jednostronny lub symetryczny ból na wysokości L4 i 5, z bólem lub bez bólu pośladków i/lub ud i bólem promieniującym poniżej kolan, brak deformacji.

•    6 zaburzenie: jednostronny lub symetryczny ból na wysokości L4 i 5, z bólem lub hcz bólu pośladków i/lub ud i bólem promieniującym poniżej kolan, ze skoliozą lędźwiową.

•    7 zaburzenie: jednostronny lub symetryczny ból na wysokości L4 i 5, z bólem lub bez bólu pośladków i/lub ud, z zaakcentowaną lordozą lędźwiową.