kin
4

Nauczyciel powinien-, ..przyj m o w a ć p o.s.ia.w ę zacl eJk a w i e n i a światem i zarażać swą.ciekawością dzieci. Postawa prezentowana przez dorosłego będzie dla dziecka wzorem postawy wobec świata. Z tego względu dorosły powinien okazywać zaintere-sownie.tym, co go otacza, wyrażać zdziwienie przeradzające się w badanie, dociekanie i radość z odszukania, poznania, dowiedzenia się. Dziecko powinno poznać ten rodzaj nagrody; jaką jest radość z odkrycia.^

Mieć pomysły, umieć czymś zająć dziecko, to jeszcze jedna cecha nauczyciela. W. D. Wall (1987) >pisze, że „(...) osoba dorosła powinna wprowadzać do zajęć dzieci pomysły i formy działania, które umożliwiają im wyjście poza schematy zachowania się powstające w toku naturalnego rozwoju” (1987, s. 2Ó3).\ Dorosły powinien ukazywać dziecku możliwość innego ujmowania tych samych zjawisk, rozwijać postawę decentryczną, skłaniać dziecko do modyfikowania rzeczywistości. Takie zachowanie nauczyciela pozwoli wychować człowieka, który nie tyle będzie przystosowywał się' do. rzeczywistości, co zastaną rzeczywistość zmieniał.

Wymienione wzorcowe zachowania i postawy mogą w różnym stopniu ujawniać się w pracy poszczególnych nauczycieli. Nie proponuję „uniwersalnego nauczyciela” jako zbioru pożądanych cech. Spodziewam, sę, że podane wzorcowe postawy skłonią nauczyciela do refleksji nad własnymi cechami i możliwościami i pomogą mu w umiejętnym ich wykorzystaniu w pracy z dziećmi tak, by w organizowanym procesie edukacyjnym mogły ujawniać się możliwości rozwojowe każdego dziecka.

I

;36-

Proponowana strategia pracy nauczyciela z dzieckiem

W organizowaniu procesu wychowawczo-dydaktycz-nego najważniejsze jest, opracowanie sytuacji wychowawczej oraz przyjęcie ogólnej strategii z dzieckiem.

Przygotowując sytuację.wychowawczo-dydaktyczną, nauczyciel opracowuje intelektualnie problem, który ma uczynić przedmiotem procesu wychowawczego. Stara się poznać istotne pytania z nim żwiązane i proponowane odpowiedzi; wybrać te, które są ważne. Jednocześnie dobiera takie treści, które mogą być interesujące dla jego wychowanków. Uważam, że jest to najważniejsza część pracy nauczyciela. Wymaga bowiem z jednej strony wiedzy o świecie, posiadania uporządkowanego obrazu świata, a z drugiej — orientacji w potrzebach i możliwościach poznawczych wychowankowi Nauczyciel powinien uświadomić sobie, iż zasadniczym celem jego działań jest wywoływanie względnie trwałych zmian w procesach psychicznych wychowanków, a nie podawanie informacji o świecie,/

Tworzenie sytuacji wychowawczych rozpoczyna się od , organizowania wspólnie z dzieckiem najbliższej przestrzeni. Rodzaj przestrzeni wyznaczy formę działania dziecka; stąd należałoby tworzyć miejsca do’ określonego rodzaju działań. Mogą to być miejsca do czytania, do obserwacji przyrodniczych, konstruowania, malowania czy zabawy w teatr. Jedne z tych miejsc mogą być stałe, jeśli wiążą się z powtarzającymi się działaniami dziecka, inne zaś będą tworzone okazjonalnie, w związku z jakimś pomysłem działania. Wydzielaniu przestrzeni do działania mogą siu-

37